Μαμά...δεν θέλω να πάω στο σχολείο!

Σχολική φοβία: παιδική αντίδραση ή μήπως οικογενειακή υπόθεση;

Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε τους γονείς να ανησυχούν επειδή τα παιδιά τους εκδηλώνουν άγχος και δυσκολία προσαρμογής στο σχολείο με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα και μόνο στην ιδέα της σχολικής τάξης. Η σχολική φοβία αποτελεί τον φόβο και κατ’ επέκταση την άρνηση των μαθητών να πάνε στο σχολείο γιατί εκεί νιώθουν έντονες σωματικές και ψυχικές ενοχλήσεις. Εμφανίζεται στο 1-7 % του πληθυσμού των παιδιών με πιο κρίσιμη χρονική περίοδο το 11ο-12ο έτος της ηλικίας τους.

Συμπτώματα σχολειοφοβικών παιδιών
• Θυμός, πανικός, βίαιες αντιδράσεις

• Άγχος που εκδηλώνεται με σωματικές ενοχλήσεις όπως εμετούς,ναυτία, κοιλιακούς πόνους, κεφαλαλγίες

• Μηχανισμοί οπισθοδρόμησης (π.χ.ενούρηση)

• Κλάμα

• Αδράνεια, ακινητοποίηση

• Χλωμιάζουν και τρέμουν

• Σωματικά συμπτώματα για τα οποία δεν υπάρχει ιατρική ερμηνεία

• Άλλες φοβίες

Η εμφάνιση της σχολικής φοβίας γίνεται σταδιακά. Αρχικά το παιδί εκδηλώνει ανησυχία και ταραχή συνοδευμένες από μία λεκτική άρνηση, αφηρημένο βλέμμα και σωματικές κινήσεις άμυνας. Σιγά σιγά, όλα αυτά σωματοποιούνται με κλάματα και νευρικά τικ, υπερένταση και διαρκή εκνευρισμό. Τα συμπτώματα εξαφανίζονται όταν το παιδί επιστρέψει ή δεν πάει καθόλου στο σχολείο.

Πιθανές Αιτίες

• Γεγονότα που προηγούνται (αλλαγή σχολείου, αρρώστια\ θάνατος γονιού, ασθένεια)

• Το μέγεθος του σχολείου

• Οι καθημερινές ρουτίνες

• Το άγχος της εξέτασης

• Αποτυχία στα μαθήματα

• Εξωπραγματικές προσδοκίες

• Υπερβολικές πιέσεις από γονείς

• Μαθησιακές ανεπάρκειες

• Φόβος του αποχωρισμού

• Μετάβαση σχολικής βαθμίδας

• Ταραγμένες σχέσεις με δάσκαλο ή με συμμαθητές

• Θυματοποίηση- εκφοβισμός στο σχολείο

Ενδεικτικοί τρόποι αντιμετώπισης

• Συνεργασία γονέων – σχολείου

• Αναζήτηση επιστημονικής βοήθειας και διερεύνηση μέσω ψυχομετρικών τεστ της ακριβούς φύσης της διαταραχής

• Τεχνικές αποευαισθητοποίησης

• Τεχνικές ενίσχυσης, παρώθησης, συζήτησης

• Διερεύνηση δυσλειτουργιών στη σχέση μητέρας- παιδιού

• Αντιμετώπιση περιστατικών εκφοβισμού στο σχολείο

• Εφαρμογή προγραμμάτων διαχείρισης στρες

• Αλλαγή σχολείου ή τάξης


Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η σχολική φοβία είναι ένα πρόβλημα το οποίο εμπλέκει μία συναισθηματική και κοινωνική δυσλειτουργία του παιδιού, αλλά συγχρόνως υποδηλώνει και την οικογενειακή δυσαρμονία. Αυτό που έχει σημασία εκτός από τη ταχεία και επιτυχή επιστροφή του παιδιού στο σχολείο είναι τόσο η ομαλή του επανένταξη και προσαρμογή στο σχολικό περιβάλλον, όσο και η αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας μέσα στην οικογένεια. Ο βαθμός επίτευξης αυτού του στόχου θα καθορίσει και το βαθμό που το παιδί θα καταφέρει να ξεπεράσει το πρόβλημά του και θα αναδιαμορφώσει τις σχέσεις του με το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον.