Εργασιακό Στρες και Ευεξία: Πώς μεταβιβάζονται μεταξύ των συζύγων

Πρόσφατες μελέτες υποστήριξαν ότι οι αρνητικές εμπειρίες από το εργασιακό περιβάλλον, συχνά αποκαλούμενες με τον όρο «στρεσογόνοι παράγοντες», επηρεάζουν την αίσθηση ευεξίας του κάθε συντρόφου, και συνεπώς τη συζυγική σχέση (Barling & MacEwen, 1992˙Higginbottom, Barling & Kelloway, 1993˙ Kelloway & Barling, 1995˙MacEwen, Barling & Kelloway, 1992˙Matthews, Conger & Wickrama, 1996). Οι Mauno & Kinnunen (1999), διερεύνησαν τους παράγοντες αυτούς και πως αυτοί μπορούν να συμβάλουν στη συζυγική ικανοποίηση εργαζόμενων ζευγαριών στη Φινλανδία. Οι στρεσογόνοι παράγοντες ήταν η επαγγελματική ανασφάλεια, η επαγγελματική αυτονομία, η πίεση του χρόνου στη δουλειά, οι σχέσεις με την ηγεσία και η σύγκρουση εργασίας-οικογένειας (Cooper & Marshall, 1976˙ Hurrell & Murphy, 1992˙Murphy, 1995).

Η επαγγελματική ανασφάλεια αναφέρεται στην αβεβαιότητα που μπορεί να νιώθει ο εργαζόμενος για την εξέλιξη και το μέλλον του στην εργασία (Caplan, Cobb, French, van Harrison, & Pinneau, 1980˙Greenhalgh, 1991˙Hartley, Jacobson, Klandermans, & Van Vuuren, 1991). Η επαγγελματική αυτονομία αφορά στην ελευθερία του εργαζόμενου να ορίζει τις συνθήκες εργασίας του, τους στόχους και τις αποφάσεις που θα ληφθούν στο χώρο της δουλειάς του. Η έλλειψη επαγγελματικής αυτονομίας συνδέεται με έντονο ψυχολογικό στρες (Daniels & Guppy, 1994˙ Schaefer & Moos, 1993) και μειωμένη ευεξία (McKnight & Glass, 1995˙Turnipseed, 1994).

Η πίεση του χρόνου αναφέρεται στις αυξημένες απαιτήσεις στην εργασία σε περιορισμένο χρονικό διάστημα και μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξουθένωση (Dekard, Meterko, & Field, 1994˙Leiter & Durup, 1996˙Turnipseed, 1994) και ψυχοσωματικά συμπτώματα (Houtman, Bongers, Smulders, & Kompier, 1994). Η ποιότητα στις σχέσεις με τους ηγέτες συνδέεται με τη σχέση των υφισταμένων με τους προϊστάμενους και μάλιστα η έλλειψη στήριξης των υπαλλήλων από τους προϊσταμένους τους είναι σημαντικός παράγοντας στρες (Jones-Johnson & Johnson, 1992). Η σύγκρουση εργασίας-οικογένειας, τέλος, μπορεί να οδηγήσει σε εργασιακό στρες, και κατ’επέκταση σε μειωμένη ψυχολογική (Frone et al., 1996˙Frone et al., 1992a˙Stewart & Barling, 1996˙Thomas & Ganster, 1995) και σωματική (Frone et al., 1996˙Thomas & Ganster, 1995) ευεξία.

Η συγκεκριμένη έρευνα, λοιπόν, βασίστηκε σε ένα μοντέλο που συνδέει τους στρεσογόνους παράγοντες στην εργασία με τη συζυγική ικανοποίηση, μέσω της ευεξίας που βιώνει ο κάθε σύντροφος. Στο διάγραμμα που ακολουθεί, φαίνονται από τη μία πλευρά οι στρεσογόνοι παράγοντες στην εργασία του συζύγου, και από την άλλη της συζύγου, και πώς αυτοί οι παράγοντες συντελούν στην ευεξία του καθενός αντίστοιχα. Η ευεξία του κάθε συντρόφου είναι που θα διαμορφώσει την ποιότητα της σχέσης και τη συζυγική ικανοποίηση.

Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, η επαγγελματική ανασφάλεια, η πίεση του χρόνου στην εργασία και η σύγκρουση εργασίας – οικογένειας συντελούν στην επαγγελματική εξουθένωση και των δύο συζύγων, σε αντίθεση με την επαγγελματική αυτονομία και τις καλές σχέσεις με τους ηγέτες που αποτελούν προστατευτικούς παράγοντες. Κατά συνέπεια, η επαγγελματική εξουθένωση που προκαλείται από τους στρεσογόνους παράγοντες της εργασίας, προκαλεί ψυχοσωματικά συμπτώματα που μεταβιβάζονται και μειώνουν τη συζυγική ικανοποίηση και των δύο φύλων.

Πηγή:

Αντωνίου, Α. - Σ. & Σωτηράκη, Κ. (2010). Εντάσεις  που προκαλούνται  από τη σύγκρουση μεταξύ οικογενειακών και εργασιακών υποχρεώσεων . Στο Αντωνίου, Α.-Σ. Στρες: Προσωπική Ανάπτυξη & Ευημερία . Αθήνα: Παπαζήση.

To άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα http://www.e-psychology.gr/ 
http://www.e-psychology.gr/work-psychology/587-ergasiako-stress-kai-eueksia , Φεβρουάριος 2011