Προβλήματα Σχέσεων στον Εργασιακό Χώρο: Συστάσεις για τους Επαγγελματικούς Συμβούλους

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο σήμερα οι εργαζόμενοι να απευθύνονται σε επαγγελματικούς συμβούλους για την υποστήριξή τους σε προβλήματα σχέσεων με τους άλλους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν συνεχή φθορά στις επαγγελματικές σχέσεις, δυσκολία ενεργοποίησης των υφισταμένων, δυσκολία στην άσκηση εξουσίας με στόχο τη διαχείριση μίας ομάδας, έλλειψη καθοδήγησης από τον προϊστάμενο, έντονος ανταγωνισμός, και άλλα. Τα προβλήματα σχέσεων μπορεί να μην είναι απαραίτητα αυτά στα οποία αναφέρονται οι πελάτες από την αρχή της επαγγελματικής συμβουλευτικής ως θέματα τα οποία θέλουν να εξετάσουν. Τέτοιου είδους προβλήματα αποτελούν μία ευαίσθητη περιοχή, η οποία μπορεί να απαιτεί επίσης δεξιότητες προσωπικής συμβουλευτικής. Θετικά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μέσω της προπόνησης (coaching) ή της θεραπείας που εστιάζεται σε λύσεις (O’Connell, 1998).


Οι επαγγελματικοί σύμβουλοι, όταν αντιμετωπίζουν πελάτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα σχέσεων, μπορούν να υιοθετήσουν διάφορες στρατηγικές. Η χρήση ερωτηματολογίων προσωπικότητας με στόχο την υποβοήθησή τους να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους καθώς και η προπόνηση για την εκμάθηση δεξιοτήτων είναι μερικές από αυτές. Εναλλακτικά, ίσως είναι κατάλληλη η παραπομπή σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο σύμβουλο ή προπονητή.

Είναι χρήσιμο οι επαγγελματικοί σύμβουλοι να μπορούν να αντιληφθούν ορισμένα από τα υποσυνείδητα ζητήματα των πελατών που συνδέονται με τις σχέσεις τους στον εργασιακό χώρο. Ιδιαίτερα, το πώς οι πελάτες ενδέχεται να αναπαράγουν με ανθρώπους που συναναστρέφονται στον εργασιακό χώρο τις σχέσεις που έχουν με τους γονείς τους ή άλλα σημαντικά πρόσωπα. Για παράδειγμα, ένας πελάτης που είναι δυσαρεστημένος από το γεγονός ότι δεν έλαβε καθοδήγηση από τους γονείς του μπορεί να εκφράσει δυσαρέσκεια προς το αφεντικό του για έλλειψη καθοδήγησης. Είναι ίσως πιθανό να βοηθηθούν οι πελάτες να δουν πώς σχετίζεται η συμπεριφορά τους με όλα αυτά. Για περαιτέρω διερεύνηση μπορεί να πρέπει να γίνει παραπομπή σε προσωπικό σύμβουλο.

Πηγή: Nathan, R., & Hill, L. (2006). Επαγγελματική Συμβουλευτική. Η Συμβουλευτική Προσέγγιση της Επαγγελματικής Επιλογής και Σταδιοδρομίας. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Σχέσεις Ζευγαριών: Όταν το Όνειρο Συναντά την Πραγματικότητα...

Η Επίδραση των Προσδοκιών. Οι προσδοκίες από μία σχέση υπάρχουν ως μέρος του συστήματος πεποιθήσεων των ανθρώπων. Μπορεί να είναι συνειδητές ή ασυνείδητες, ρητές ή άρρητες, ιδιωτικές ή πολιτισμένες. Ακόμη και όταν οι προσδοκίες ενός ζευγαριού είναι εφικτές, μετά από την ευφορία που συνεπάγεται η πραγματοποίηση ενός ονείρου, είναι ενδεχόμενο να ακολουθήσει η απογοήτευση, ιδιαίτερα μετά τη διαπίστωση ότι η πραγματικότητα δεν είναι τόσο συναρπαστική όσο το όνειρο. Κλασικό παράδειγμα είναι το ζευγάρι που το ερωτικό ιδανικό του είναι να παντρευτεί πρώτο από την παρέα του, να παντρευτεί το δημοφιλέστερο άτομο στο σχολείο και να αποκτήσει ένα σπίτι στα προάστια με γκαράζ και κήπο. Αφού πραγματοποιηθεί το όνειρο και εκτονωθεί η ευχαρίστηση από την επιδίωξή του, το ζευγάρι μπορεί να αισθανθεί πικρία και απογοήτευση, επειδή η επίτευξη του ονείρου, δεν κατόρθωσε να δώσει - για πάντα – νόημα στη ζωή του.

Όταν οι προσδοκίες των συντρόφων δεν πραγματοποιούνται, τα αισθήματα απογοήτευσης τείνουν να κατευθύνονται προς τον άλλον και να προξενούν τη διάβρωση του έρωτα και της αφοσίωσης. Η απογοήτευση είναι ακόμα μεγαλύτερη όταν ο σύντροφος είχε φανεί αρχικά ότι ταιριάζει στην εικόνα που υποσχόταν έμμεσα την πραγματοποίηση του ερωτικού ιδανικού και την επούλωση των παιδικών τραυμάτων. Με το χρόνο η θετική συναισθηματική ενέργεια στερεύει και ο έρωτας φθείρεται. Η εμπειρία της φθοράς, με τη σειρά της, εξασθενίζει την αγάπη και την αφοσίωση του ζευγαριού. Η πορεία προς τα κάτω συνεχίζεται μέχρι το θάνατο του έρωτα.

Για να εξασφαλιστεί η συνεχής ανάπτυξη της σχέσης του ζευγαριού, πρέπει οι προσδοκίες να επαναπροσδιορίζονται διαρκώς. Κάτι τέτοιο συμβαίνει χωρίς προσπάθεια όταν η αλλαγή είναι μέρος του ερωτικού ιδανικού του ζευγαριού και μέρος των προσδοκιών του. Ένα παράδειγμα είναι το ζευγάρι για το οποίο η σχέση σημαίνει ανοιχτή επικοινωνία σε όλα τα ζητήματα, αφοσίωση και απόλαυση της ζωής στο μέγιστο, το ζευγάρι που επιζητεί την αλλαγή και αισθάνεται ότι η ανάπτυξή του οφείλεται στη σχέση του. Μία τέτοια σχέση όπου το ερωτικό ιδεώδες είναι εφικτό και η ανάπτυξη κεντρικό θέμα, βελτιώνεται με το χρόνο. Μπορεί να βαθύνει και να γίνει περισσότερο ασφαλής (να βγάλει «ρίζες»). Μπορεί επίσης να βοηθήσει τους συντρόφους να αναπτυχθούν ως άτομα και ως ζευγάρι (να βγάλει «φτερά»). Αυτό με τη σειρά του θα ενδυναμώσει την αγάπη και την αφοσίωση του ζευγαριού, δημιουργώντας μία θετική ανατροφοδότηση που μπορεί να έχει διάρκεια.

Πηγή: Pines A.M. (2007). Η φθορά στην ερωτική σχέση: αιτίες & θεραπείες. Αθήνα: Περίπλους.

Μαμά, εγώ μπορώ να πετάξω;

Ο Ρόλος των Γονέων στη Διαμόρφωση Θετικής Αυτοεκτίμησης  των Παιδιών

Η αυτοεκτίμηση αναφέρεται στα αισθήματα ικανοποίησης που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του. Οι περισσότερες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η στήριξη από τους γονείς σχετίζεται θετικά με την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους. Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι η γονεϊκή στήριξη, όταν εκφράζεται μέσα από εκδηλώσεις στοργής και αποδοχής των πράξεων των παιδιών, συμβάλλει σημαντικά στη θετική αυτοεκτίμηση του αναπτυσσόμενου ατόμου (Gecas, 1972; Hattie, 1992; Rosenberg, 1986a).

Οι γονείς των οποίων ο στόχος είναι να αναπτύξει το παιδί τους υψηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης του δείχνουν αποδοχή, κατανόηση, ενδιαφέρον και ζεστασιά. Διατηρούν ένα σταθερό σύστημα αξιών, συζητούν και ακούν προσεκτικά τα προβλήματα του παιδιού, προσφέρουν συνεχώς νέες ευκαιρίες για ατομική έκφραση και πρωτοβουλία, και ενισχύουν την ανάγκη και επιθυμία του νεαρού ατόμου για εξερεύνηση και απόδειξη της δύναμής του (Ball, 1992; Coopersmith, 1967; Phillips, & Zigler, 1980). O Conger (1977) υποστηρίζει ότι, αν το αναπτυσσόμενο άτομο δεν βιώσει ισχυρές και αδιαμφισβήτητες αποδείξεις της γονεϊκής αγάπης και προστασίας μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον όπου ζει, δυσκολεύεται να διαμορφώσει θετική αυτοεκτίμηση, να αισθανθεί υψηλή αυτοαποδοχή και να οικοδομήσει εγκάρδιες και σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Έτσι, αν τα παιδιά βιώσουν την απόρριψη, την παραμέληση και την εχθρότητα από τους γονείς, είναι πολύ πιθανό αφενός να μην κατορθώσουν να αναπτύξουν υψηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης και αφετέρου να εκδηλώσουν προβλήματα σε διάφορους λειτουργικούς τομείς της προσωπικότητάς του, όπως μαθησιακές δυσκολίες, νευρωσικές διαταραχές, γνωστικά προβλήματα, ψυχοσωματικά προβλήματα και διαταραχές της προσωπικότητας.

Οι γονείς αποτελούν τον κοινωνικό καθρέφτη του παιδιού. Αν το παιδί αισθάνεται ότι οι γονείς του το περιβάλλουν με στοργή, σεβασμό και εμπιστοσύνη, μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό του ως άξιο στοργής, σεβασμού και εμπιστοσύνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον πολλών ερευνητών έχει ελκύσει η διερεύνηση του ιδιαίτερου ρόλου της μητέρας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού δεδομένου ότι αποτελεί το κύριο πρόσωπο αναφοράς, τη δεσπόζουσα μορφή με την οποία αναπτύσσει μία έντονη αμφίδρομη δυαδική σχέση, μία σχέση αλληλεπίδρασης, αλληλοσυμπλήρωσης και αλληλοεκπλήρωσης.

Πηγή: Μακρή-Μπότσαρη, Ε. (2001). Αυτοαντίληψη και Αυτοεκτίμηση, Ελληνικά Γράμματα.

Η Επιλογή του «Τέλειου Συντρόφου»

της Martie G. Haselton
Η κυρία Μάρτι Τζ. Χέιζελτον εργάζεται στο Κέντρο Συμπεριφοράς, Εξέλιξης και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.

Όλοι ψάχνουμε τον ένα και μοναδικό σύντροφο της ζωής μας. Ενίοτε τον βρίσκουμε. Συχνά αυτό διαρκεί ώσπου να βρούμε τον επόμενο... Ποια είναι τα βιολογικά και εξελικτικά κίνητρα που μας ωθούν στην αέναη αυτή αναζήτηση και ποια τα τρικ για μια επιτυχημένη επιλογή;

Η επιλογή συντρόφου είναι ίσως η πιο κρίσιμη απόφαση της ζωής μας. Τεράστιες ποσότητες της ενέργειας και του χρόνου μας επενδύονται στην ανεύρεση ενός ξεχωριστού για εμάς ανθρώπου. Η όρεξή μας για μόνιμη σχέση τροφοδοτεί μια βιομηχανία αρκετών δισεκατομμυρίων αποτελούμενη από γραφεία συνοικεσίων, αγγελίες για μοναχικούς ανθρώπους και υπηρεσίες γνωριμιών. Και όμως αρκετές φορές δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Έρευνα του 2005 στην οποία συμμετείχαν 900 άνθρωποι που είχαν χρησιμοποιήσει διαδικτυακές υπηρεσίες γνωριμιών έδειξε ότι τα τρία τέταρτα εξ αυτών δεν είχαν βρει αυτό που έψαχναν. Φαίνεται ότι ακόμη γνωρίζουμε ελάχιστα σχετικά με το ποιοι άνθρωποι μας ταιριάζουν.

Ας ξεκινήσουμε με το συνειδητό κομμάτι. Υπάρχουν κάποια πράγματα που όλοι βρίσκουμε ελκυστικά. Οι άνδρες συνήθως επιθυμούν γυναίκες με χαρακτηριστικά που υποδεικνύουν νεότητα και γονιμότητα, όπως χαμηλή αναλογία μέσης - γοφών, σαρκώδη χείλη και απαλή φυσιογνωμία. Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες προτιμούν την έντονα αρρενωπή ομορφιά στους άνδρες: σφικτό σώμα, μεγάλη πλάτη, καθαρό δέρμα και ξεκάθαρα, αρρενωπά χαρακτηριστικά του προσώπου· όλα αυτά υποδεικνύουν σθεναρή σεξουαλική ικανότητα και καλά γονίδια. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι γυναίκες έλκονται από άνδρες που είτε φαίνονται πλούσιοι είτε φαίνεται να έχουν την ικανότητα να γίνουν πλούσιοι, όπως ακόμη ότι και τα δύο φύλα δίνουν ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στην ευφυΐα ενός συντρόφου. Η προτίμηση για αυτά τα γνωρίσματα - ομορφιά, μυαλό και πλούτος - είναι σχεδόν καθολική. Οι Τζορτζ Κλούνεϊ και Αντζελίνα Τζολί του κόσμου είναι σύμβολα του σεξ εξαιτίας προβλέψιμων βιολογικών αιτίων.

Δεν ερωτευόμαστε όλοι βέβαια «υπερσυντρόφους» όπως οι παραπάνω. Ενας μέσος άνθρωπος που κάνει κάτι τέτοιο σύντομα θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδο κατά πάσα πιθανότητα, καθώς οι «υπερσύντροφοι» είναι προσιτοί μόνο σε πολύ λίγους ανθρώπους. Αυτό είναι μάλλον ένα μέρος του λόγου για τον οποίον ερωτευόμαστε: για να δεθούμε με κάποιον άνθρωπο ώστε να φέρουμε μαζί παιδιά στον κόσμο, αλλά και για να βοηθηθούμε στην επιλογή, καθώς δεν θα χάνουμε χρόνο και ενέργεια κυνηγώντας το ανέφικτο. Οι άνθρωποι συνήθως ερωτεύονται άλλους ανθρώπους που έχουν περίπου την ίδια «βαθμολογία» με αυτούς στην ελκυστικότητα, στην ευφυΐα και στο κύρος.

Έλξη και ιστοσυμβατότητα

Πέρα από την εξωτερική εμφάνιση, τι συμβαίνει με τους λιγότερο προφανείς μηχανισμούς της έλξης; Συναρπαστικά ευρήματα από τον τομέα της γενετικής έχουν δείξει ότι καθένας από εμάς συνήθως ερωτεύεται ανθρώπους που έχουν ένα συγκεκριμένο σετ γονιδίων, τα λεγόμενα γονίδια της ιστοσυμβατότητας ( Major Histocompatibility Complex - MHC ), τα οποία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ικανότητά μας να καταπολεμούμε τα παθογόνα. Τα ζευγάρια που έχουν ανόμοια γονίδια ιστοσυμβατότητας φέρνουν στον κόσμο πιο υγιή μωρά, με πιο ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.

Και οι έρευνες δείχνουν ότι συνήθως επιλέγουμε ανθρώπους με τους οποίους ταιριάζουμε ακριβώς σε αυτό το χαρακτηριστικό. Πώς βρίσκουν οι άνθρωποι με διαφορετικό MHC ο ένας τον άλλον; Αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητό ακόμη, αλλά γνωρίζουμε ότι η οσμή είναι σημαντικό χαρακτηριστικό. Φαίνεται ότι κυριολεκτικά ξετρυπώνουμε τους συντρόφους μας μέσω της μυρωδιάς τους. Σε έρευνες όπου οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να βαθμολογήσουν τη μυρωδιά ρούχων, μεγαλύτερη βαθμολογία είχαν τα ρούχα ανθρώπων με διαφορετικό MHC. Αυτός μάλλον είναι ο ρόλος της σεξουαλικής «χημείας».


Τα μαθηματικά στον έρωτα

Το ερώτημα όμως παραμένει: αν ο δρόμος που οδηγεί στην αγάπη έχει τόσο πολλές διακλαδώσεις, πώς αποφασίζουμε να επιλέξουμε έναν συγκεκριμένο σύντροφο; Φαίνεται ότι το πρόβλημα της επιλογής υπ' αυτές τις συνθήκες αβεβαιότητας μπορεί να περιγραφεί και να λυθεί με τη γλώσσα των μαθηματικών. Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι Πίτερ Τοντ του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα και Τζέφρεϊ Μίλερ του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού χρησιμοποίησαν ένα πρόγραμμα προσομοίωσης για να εξακριβώσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος επιλογής ανάμεσα σε διαφορετικά ταίρια.

Ανακάλυψαν ότι ο βέλτιστος αριθμός ανθρώπων που πρέπει να εξετάσεις προτού επιλέξεις σύντροφο είναι μόλις το 9% των περιπτώσεων. Αυτό σημαίνει ότι αν πάτε σε ένα πάρτι όπου υπάρχουν 100 πιθανοί σύντροφοι, είναι καλύτερα να «μελετήσετε» μόνο τους πρώτους εννέα που θα συναντήσετε τυχαία και μετά να επιλέξετε. Αν ασχοληθείτε με λιγότερους, δεν θα έχετε επαρκείς πληροφορίες για να κάνετε μια σωστή επιλογή- αν εξετάσετε περισσότερους, είναι πιο πιθανό να προσπεράσετε τον καλύτερο από τους πιθανούς συντρόφους. Είναι αναμφισβήτητο ότι αυτά τα ερευνητικά μοντέλα υποτιμούν την πολυπλοκότητα της αληθινής επιλογής ενός συντρόφου, ωστόσο υπογραμμίζουν μια θεμελιώδη αλήθεια: μην ψάχνετε επ' αόριστον για σύντροφο· μπορεί να χάσετε όλες τις καλές περιπτώσεις ή να ξεμείνετε από χρόνο.

Τελικά οι λόγοι για τους οποίους ερωτευόμαστε συγκεκριμένους ανθρώπους είναι πολύπλοκοι. Πολλές φορές τους συνειδητοποιούμε, άλλες βιώνουμε μόνο εμμέσως τα αποτελέσματα τους. Η τύχη μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, ειδικά αν συναντήσουμε κάποιον λίγο καιρό αφότου έχουμε «διορθώσει» τις βλέψεις μας ή σε κάποια συγκεκριμένη φάση του εμμη-νορροϊκού κύκλου. Τελικά μπορεί κάπου στον κόσμο να υπάρχει κάποιος μοναδικός άνθρωπος για εμάς - σίγουρα όμως δεν θα είναι ο μόνος.

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/science/cognitive/tovima_science_love.htm

Η Συναισθηματική Διέγερση στις Σχέσεις των Ζευγαριών

Όταν ερωτεύονται οι άνθρωποι διεγείρονται σεξουαλικά αλλά και συναισθηματικά. Η συσχέτιση αυτή δεν μας εκπλήσσει. Η σεξουαλική διέγερση έχει μία συγκεκριμένη φυσιολογική βάση και μπορεί να επηρεάσει και να επηρεαστεί από οποιαδήποτε άλλη διέγερση, σωματική ή συναισθηματική. Πώς μπορεί η συναισθηματική διέγερση να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί σε μία μακροχρόνια σχέση; Μια ενδιαφέρουσα απάντηση, που προτείνει ο Jordan και η Margaret Paul, είναι η λύση των αντιθέσεων όταν εμφανίζονται με ανοιχτό και όχι αμυντικό τρόπο που αποσκοπεί στη γνώση (Paul & Paul, 1983). Οι αντιθέσεις είναι ασφαλώς αναπόφευκτες, επειδή οι άνθρωποι είναι εξορισμού διαφορετικοί και βλέπουν ακόμα και την ίδια πραγματικότητα, διαφορετικά. Οι διαφορές αυτές γεννούν αντιθέσεις είτε συνειδητοποιούνται είτε όχι.

Σύμφωνα με τους Paul και πολλούς άλλους θεραπευτές ζευγαριών, συνήθως δεν είναι η ίδια η αντίθεση που δημιουργεί δυσκολίες στη σχέση αλλά μάλλον ο τρόπος που τα ζευγάρια τη διαχειρίζονται. Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να προστατεύουν τον εαυτό τους το κάνουν με ένα από τους ακόλουθους τρόπους: υποχωρητικότητα, (υποχωρούν για να αποφύγουν τη σύγκρουση), έλεγχος (προσπαθούν να αλλάξουν τη γνώμη ή τη συμπεριφορά του άλλου) και αδιαφορία (αγνοούν την αντίθεση). Όταν και οι δύο σύντροφοι προστατεύουν τον εαυτό τους δημιουργούν αυτό που οι Paul ονομάζουν «κύκλους προστασίας», οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για καταστάσεις όπως προβλήματα επικοινωνίας, συναισθηματική απομόνωση, έντονες διαμάχες και αδιάφορη σεξουαλική ζωή.

Η πρόθεση να μάθουμε απαιτεί προθυμία από αμφότερους τους συντρόφους να είναι ανοιχτοί και να μην αμύνονται, πράγμα καθόλου εύκολο. Η πρόθεση αυτή μπορεί να διευκολύνει μια συναρπαστική διαδικασία εξερεύνησης στο πλαίσιο της οποίας το ζευγάρι πρέπει να αντιμετωπίσει ερωτήσεις όπως: Για ποιο λόγο ο σύντροφός μου έκανε κάτι τέτοιο; Ποιος ήταν ο δικός μου ο ρόλος στη δημιουργία αυτού του προβλήματος; Πώς με έκανε να νιώσω η συμπεριφορά του συντρόφου μου; Η διαδικασία της εξερεύνησης μπορεί να προξενήσει φόβο και πόνο, ιδιαίτερα όταν τα ζητήματα που συζητούνται είναι πολύ λεπτά αλλά τελικά τα αισθήματα που δημιουργεί είναι αισθήματα αγάπης και έρωτα.

* Το κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο της Ayala Malach Pines με τίτλο Couple Burnout, 1996.