Αν είμαι διατεθειμένος να πληρώσω το τίμημα, μπορώ να κάνω τα πάντα!

Ένας άνθρωπος προχωράει απελπισμένος στην έρημο. Μόλις έχει πιει την τελευταία σταγόνα νερό από το παγούρι του. Ο ήλιος που καίει πάνω από το κεφάλι του και οι γύπες που τον περιτριγυρίζουν, προμηνύουν το επικείμενο τέλος του.
"Νερό!" φωνάζει. "Νερό! Λίγο νερό!"
Βλέπει από δεξιά να έρχεται προς το μέρος του ένας βεδουίνος πάνω σε μια καμήλα.
"Δόξα τω Θεώ!" λέει. "Νερό σε παρακαλώ, νερό!"
"Δεν μπορώ να σου δώσω νερό" του λέει ο βεδουίνος. "Είμαι έμπορος, και το νερό είναι απαραίτητο για να ταξιδεύει κανείς στην έρημο."
"Πούλησέ μου λίγο νερό" τον εκλιπαρεί εκείνος. "Θα σε πληρώσω."
"Αδύνατον " αφέντη". Δεν πουλάω νερό, πουλάω γραβάτες."
"Γραβάτες;;;;"
"Ναι, κοίτα τι ωραίες γραβάτες.Αυτές εδώ είναι ιταλικές και είναι προσφορά, οι τρεις δέκα δολάρια.Κι αυτές εδώ, από ινδικό μετάξι, αθάνατες.Κι αυτές εδώ."
"Όχι.Όχι. Δεν θέλω γραβάτες, νερό θέλω.Φύγε! Φύγεεεε!"
Ο έμπορος συνεχίζει το δρόμο του, και ο διψασμένος εξερευνητής προχωράει σταθερά μέσα στην έρημο.
Σκαρφαλώνει σ' ένα αμμόλοφο και βλέπει να έρχεται από αριστερά άλλος έμπορος.
Οπότε, τρέχει προς το μέρος του και του λέει: "Πούλησέ μου λίγο νερό, σε παρακαλώ."
"Νερό δεν γίνεται" του απαντάει ο έμπορος, "έχω όμως να σου προσφέρω τις καλύτερες γραβάτες της Αραβίας."
"Γραβάτες!!! Δεν θέλω γραβάτες! Θέλω νερό!" φωνάζει ο άνθρωπος απελπισμένος.
"Έχουμε προσφορά" επιμένει ό άλλος. "Αγοράζοντας δέκα γραβάτες, παίρνεις ακόμη μία δωρεάν."
"Δεν θέλω γραβάτες!!!"
"Μπορείς να πληρώσεις σε τρεις άτοκες δόσεις και με πιστωτική κάρτα. Έχεις πιστωτική κάρτα;"
Φωνάζοντας έξαλλος, ο διψασμένος συνεχίζει το δρόμο του προς το πουθενά.
Λίγες ώρες αργότερα κι ενώ σέρνεται πια, ο ταξιδιώτης σκαρφαλώνει σ΄έναν ψηλό αμμόλοφο κι από ΄κει ατενίζει τον ορίζοντα.
Δεν μπορεί να πιστέψει αυτό που βλέπουν τα μάτια του. Μπροστά, στα χίλια μέτρα, βλέπει καθαρά μια όαση. Μερικούς φοίνικες και μια απίστευτη βλάστηση γύρω από τη γαλάζια αντανάκλαση του νερού.
Ο άντρας τρέχει προς τα εκεί φοβούμενος μήπως είναι οφθαλμαπάτη. Δεν είναι όμως, η όαση είναι αληθινή.
Το μέρος φυλάσσεται. Το προστατεύει ένας φράκτης με μία μόνο είσοδο που τη φυλάει ένας φρουρός.
"Σας παρακαλώ, αφήστε με να περάσω. Χρειάζομαι νερό. Σας παρακαλώ."
"Αδύνατον, κύριε. Απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος χωρίς γραβάτα."

*****************************************************************************

Στην καθημερινή μας ζωή αποφασίζουμε σχεδόν για καθετί που κάνουμε και καθετί που σταματάμε να κάνουμε.
Η συμμετοχή στη ζωή μας είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά και αναπόφευκτη.
Είμαστε αναγκαστικά συνένοχοι για όλα όσα μας συμβαίνουν, γιατί με τον άλφα ή βήτα τρόπο έχουμε επιλέξει να μας συμβούν.
"Ε, καλά εγώ όμως πρέπει κάθε μέρα να πάω στη δουλειά. Δεν μπορώ να κάνω τίποτε γι' αυτό. Ακόμη κι αν δεν θέλω και δεν το επιλέγω, πάλι πρέπει να πάω. Δεν μπορώ να δώσω στον εαυτό μου την άδεια να μην πάω αύριο στη δουλειά."
Αν είμαι διατεθειμένος να πληρώσω το τίμημα, μπορώ.
Είτε το ξέρεις προκαταβολικά είτε όχι, πάντα υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσεις.
"Α, έτσι.Αν όμως πληρώσω το τίμημα, αύριο τα παιδιά μου δεν θα έχουν να φάνε."
Ωραία, αυτό θα είναι το τίμημα. Οπότε, επιλέγω να πάω στη δουλειά. Και επιλέγω να συνεχίσω να δουλεύω, να κρατήσω τη δουλειά μου. Επιλέγω να μπορώ να θρέψω τα παιδιά μου. Και μου φαίνεται σωστό που κάνω αυτή την επιλογή. Όμως, εγώ το επιλέγω, έτσι; Εγώ είμαι αυτός που αποφασίζει. Σύμφωνα με τις αρχές μου, είναι πιο σημαντικό να μπορώ να θρέψω τα παιδιά μου από το να ικανοποιήσω την επιθυμία μου να χουζουρεύω μέχρι αργά στο κρεβάτι. Αυτό μου φαίνεται σωστό. Είναι δική μου απόφαση. Και ακριβώς επειδή είναι δική μου απόφαση, έχει αξία.
Ένας από τους όρους της αυτοεξάρτησης, είναι ότι μέσω της άδειας που έχω δώσει στον εαυτό μου να είμαι αυθεντικός, συνειδητοποιώ αυτομάτως ότι μου αξίζει οποιαδήποτε ανταμοιβή παρουσιάζεται, για τις σωστές αποφάσεις που παίρνω. Γιατί, ό,τι έκανα δεν ήταν υποχρέωσή μου, αλλά δική μου απόφαση. Μπορούσα να πάρω αυτήν ή την άλλη απόφαση, συνεπώς, μου ανήκει ο έπαινος για την επιτυχία.
Ο δρόμος της αυτοεξάρτησης είναι ο δρόμος της ανάληψης της ευθύνης για τον εαυτό μας. Για να βαδίσεις αυτόν τον δρόμο χρειάζεται:
Να είσαι σε θέση να το κάνεις, να έχεις τα κατάλληλα εφόδια και να πάρεις την απόφαση.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο μέρος για να προετοιμαστεί κανείς για τον δρόμο.
Θα ανακαλύπτουμε τους όρους και τις συνθήκες στη διαδρομή.
Θα βελτιώνουμε τα εφόδιά μας όσο προχωράμε.
Θα παγιώνεται η απόφασή μας όσο περισσότερο δρόμο αφήνουμε πίσω μας.
(Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάϊ :Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΞΑΡΤΗΣΗΣ, ΦΥΛΛΑ ΠΟΡΕΙΑΣ Ι)

Ζευγάρια σε...κρίση!

Η ζωή με κάποιον άλλον είναι πάντοτε δύσκολη. Απαιτεί προσαρμοστικότητα και συμβιβασμούς επειδή οι άνθρωποι είναι εξορισμού διαφορετικοί, βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά και έχουν διαφορετικές αξίες, ανάγκες, προσδοκίες. Πρέπει καθένας να στεγάσει τον άλλο στο συναισθηματικό αλλά και στο φυσικό του χώρο. Αυτή η συστέγαση δεν είναι ποτέ εύκολη. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολη όταν κάποιος ενδιαφέρεται ειλικρινά για το άλλο πρόσωπο. Με τον ίδιο τρόπο, μία μεγάλης διάρκειας επίσκεψη από κάποιο στενό συγγενή μπορεί να είναι περισσότερο πιεστική από την ανάλογη επίσκεψη μίας περιστασιακής γνωριμίας.

Αυτό που κάνει τόσο δύσκολη τη φιλοξενία του συντρόφου είναι η συνειδητοποίηση ότι αυτή θα συνεχιστεί για πάντα, και το "για πάντα" διαρκεί πάρα πολύ. Οι εγγενείς εντάσεις της συμβίωσης "μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος", ενισχύονται από τις ίδιες τις ρομαντικές ιδέες που συνήθως οδηγούν στο γάμο.

Όταν κάποιοι που έχουν παντρευτεί από συνοικέσιο, ανακαλύψουν ότι ο σύντροφός τους δεν είναι πρότυπο αρετής, χωρίς αμφιβολία, απογοητεύονται. Αλλά αυτοί που παντρεύτηκαν από έρωτα, αισθάνονται συντριβή. Η φθορά πλήττει περισσότερο όσους ξεκινούν ένα γάμο "εκστασιασμένοι" και γοητευμένοι, εξιδανικεύουν το σύντροφό τους και πιστεύουν ότι ανακάλυψαν τον/την πρίγκιπα/πριγκίπισσά τους. Οι πιο αφόρητες εντάσεις για αυτούς είναι η καθημερινή αγγαρεία, οι δυσκολίες και οι ανάγκες της καθημερινής ζωής. Η φθορά πλήττει πολύ πιο δύσκολα όσους ξεκινούν το γάμο τους με μια πρακτική ή και κυνική προοπτική και όσους αντιμετωπίζουν το γάμο μάλλον ως μια επιχειρηματική πράξη. Με δύο λόγια, η φθορά προϋποθέτει εξ ορισμού την έντονη συνύπαρξη.

Μολονότι η "έντονη συνύπαρξη" ενέχει τον κίνδυνο της φθοράς, το να είναι κανένας υπερβολικά επιφυλακτικός να δεσμευτεί συναισθηματικά ενέχει τους δικούς του κινδύνους.

Πηγή: Pines, A.M. (2007). Η Φθορά στην Ερωτική Σχέση. Αθήνα: Περίπλους.

Δεν έχεις δουλειά; Μπορείς να σκεφτείς θετικά!

Μετά από ένα διάστημα που βρίσκεστε χωρίς δουλειά, γίνεται πιο δύσκολο να νιώσετε ενθουσιασμό για το κυνήγι της δουλειάς, και να νιώσετε καλά με τον εαυτό σας. Ίσως αρχίσετε να μελαγχολείτε και να παραιτήστε. Μάλλον ανησυχείτε πολύ για το μέλλον σας. Παραθέτουμε μερικά βασικά σημεία που θα σας βοηθήσουν να σκεφθείτε θετικά.

Κάντε Ένα Διάλειμμα! Θέστε Στόχους Που να Μπορείτε να Καλύπτετε Κάθε Μέρα!

Απλά έπρεπε να μάθω να βρίσκω το ρυθμό μου. Έστελνα εκατοντάδες βιογραφικά. Όλο αυτό είχε αποτέλεσμα να λαμβάνω στοίβες με απορρίψεις. Δεν έβγαζε πουθενά.

Φυσικά, η εύρεση εργασίας είναι ο στόχος σας, αλλά θα πρέπει επίσης να έχετε κάποιους στόχους που ξέρετε ότι μπορείτε να επιτύχετε κάθε μέρα. Κάντε ένα διάλειμμα – βρείτε το ρυθμό σας. Για παράδειγμα, αντί να στέλνετε με το ταχυδρομείο εκατοντάδες βιογραφικά, ξεχωρίστε τις καλές προοπτικές και παραδώστε ιδιοχείρως συγκεκριμένο αριθμό βιογραφικών. Να έχετε στόχους που μπορείτε να καλύπτετε. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο βρίσκει κάποιος δουλειά. Προσπαθήστε να προγραμματίζετε κάτι κάθε μέρα που θα σας κάνει να νιώθετε όμορφα.

Δώστε Θετικά Μηνύματα στον Εαυτό Σας
Πρέπει να δεις τη θετική πλευρά, ξέρεις. Είναι εύκολο να βλέπεις την αρνητική και να λες, «Όλοι με λυπούνται.» Πρέπει κανείς να είναι πιο δυνατός, νομίζω, για να δει τη θετική πλευρά και να πει, «Λοιπόν, κάποια στιγμή θα έχω δουλειά. Δεν θα είμαι πάντα έτσι.»

Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ανεπιτυχούς αναζήτησης εργασίας ίσως αρχίσετε να λέτε στον εαυτό σας πράγματα όπως «Δεν είμαι καλός,» «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα,» «Κανείς δεν θα με προσλάβει.» Αυτό που το κάνει χειρότερο είναι ότι αυτή η αρνητική στάση μπορεί να μεταδοθεί στους εργοδότες και να αποβεί εναντίον του να πάρετε τη δουλειά.

Ας υποθέσουμε ότι μόλις δώσατε μια συνέντευξη για δουλειά και δεν ήταν είχατε επιτυχία. Σας είπαν ότι δεν μπορούσαν να σας προσλάβουν την περίοδο αυτή λόγω απρόοπτων περικοπών. Τι λέτε στον εαυτό σας; Ένα αρνητικό μήνυμα θα ήταν, «Πάλι τα ίδια, δεν θα βρω ποτέ δουλειά. Συνέχεια αποτυγχάνω στις συνεντεύξεις.» Δεν χρειάζεται να γελιέστε ότι δεν είστε απογοητευμένοι, αλλά ένα πιο θετικό μήνυμα θα ήταν, «Είμαι πραγματικά απογοητευμένος που δεν πήρα τη δουλειά, την ήθελα πραγματικά. Έκανα το καλύτερο για να την πάρω. Υποθέτω ότι η εταιρία απλά δεν κάνει προσλήψεις αυτήν την περίοδο. Δεν φταίω εγώ γι’ αυτό. Ίσως θα είναι καλύτερα την επόμενη φορά.»

Υπενθυμίστε στον Εαυτό Σας Ότι Είστε Αξιόλογο Άτομο

Ένιωθα ότι ήμουν άχρηστος στην κοινωνία, άχρηστος προς τη γυναίκα μου και τον εαυτό μου. Αυτό έλεγα στον εαυτό μου. Τώρα συνειδητοποιώ ότι είμαι αξιόλογος. Ακόμη κι αν δεν έχω δουλειά, παραμένω άνθρωπος.

Μερικά άτομα ανέφεραν ότι είχαν βρει ένα νέο τρόπο να σκέφτονται την αξία τους. Όσο άφηναν την εργασία τους να τους λέει τι αξίζουν, συνεχώς βομβαρδίζονταν από μελαγχολικές σκέψεις, εξαιτίας της ανεργίας. Όταν αποφάσισαν ότι ήταν πολύτιμοι για τους ίδιους κέρδισαν τη μάχη!
Πηγή: DR. N. AMUNDSON & DR. W. BORGEN. Παίρνω τον Έλεγχο: Βρίσκω το δρόμο μου αντιμετωπίζοντας την ανεργία. Επιστημονική Επιμέλεια ελληνικής έκδοσης: ΕΚΕΠ, 2008.

Απώλεια Εργασίας: Τα Συναισθήματα του Ανέργου

Σοκ! Ανακούφιση! Λύπη! Ενθουσιασμός! Απογοήτευση! Έλλειψη ενέργειας! Απελπισία! Αποφασιστικότητα! Οι άνθρωποι νιώθουν πολλά διαφορετικά συναισθήματα όταν μένουν χωρίς δουλειά. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τον τρόπο που χάσατε τη δουλειά σας, πόσο καιρό έχετε μείνει χωρίς δουλειά, τις μελλοντικές σας πιθανότητες, και εάν μπορείτε να παρέχετε οικονομική βοήθεια στην οικογένειά σας ή σε άλλους που εξαρτώνται από εσάς.

Τα άτομα που χάνουν σήμερα τη δουλειά τους συχνά τη χάνουν χωρίς να φταίνε οι ίδιοι. Κατά κάποιο τρόπο είναι θύματα – θύματα τεχνολογικών αλλαγών και θύματα δύσκολων οικονομικών καταστάσεων. Παρόλα αυτά, πολλοί κατηγορούν τους εαυτούς τους. Αναρωτιούνται, « Γιατί εμένα; Έφταιξα εγώ που έχασα τη δουλειά μου; Τι έκανα λάθος;»

Η απώλεια εργασίας αφήνει βαθιά πληγή, ειδικά εάν εργαζόσασταν πάνω σε κάτι που σας άρεσε και για αρκετό διάστημα. Όσο πιο δυνατό είναι το δέσιμο με τη δουλειά σας, τόσο πιο δύσκολο είναι να την αφήσετε και να προσπαθήσετε για κάτι καινούργιο. Δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις, γι’ αυτό πάρτε λίγο χρόνο να σκεφτείτε προσεκτικά τις επόμενες κινήσεις σας.

Τα αρνητικά συναισθήματα που έρχονται πρώτα συνήθως διαδέχεται μια περίοδος αποδοχής και αποφασιστικότητας για ενασχόληση με τη διαδικασία αναζήτησης εργασίας. Αυτά τα δύο βήματα είναι παρόμοια με τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν χάνουμε κάποιο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή μας (για παράδειγμα, ένα αγαπημένο πρόσωπο ή κάτι που μας ήταν πολύ αγαπητό).

«Όταν έφυγα τελικά, ένιωσα καλά, ελεύθερος… Ήμουν αρκετά ενθουσιασμένος επειδή έφευγα…»

Μερικές φορές, όταν τα άτομα έχουν λάβει προειδοποίηση πριν φύγουν, οι αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις βιώνονται όσο ακόμα εργάζονται. Έτσι, όταν τελειώνει πραγματικά η δουλειά τους, αρχικά υπάρχει μία αίσθηση ανακούφισης περισσότερο παρά ανησυχία για την ανεργία.

Καθώς συνεχίζεται η αναζήτηση εργασίας, μεγαλώνει η πίεση. Μερικοί λένε ότι «η αναζήτηση εργασίας είναι δουλειά». Αν ισχύει αυτό, τότε πρέπει να είναι από τις πιο δύσκολες δουλειές που υπάρχουν! Τα συναισθήματα αυτής της περιόδου αναζήτησης εργασίας αντανακλούν τις γρήγορες αλλαγές που βιώνουν τα άτομα καθώς τον ενθουσιασμό μιας νέας δουλειάς διαδέχεται η αποθάρρυνση όταν δεν τα καταφέρνουν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η αλλαγή διαθέσεων σας κάνει να νιώθετε πως χάνετε τον έλεγχο των συναισθημάτων και των σκέψεών σας όπως ξαφνικά κλάματα ή άσχημα συναισθήματα για τους εαυτούς σας. Αποτέλεσμα μακρόχρονης ανεργίας μπορεί να είναι συναισθήματα μοναξιάς, απελπισίας, και αποθάρρυνσης. Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την αυτοπεποίθησή τους και αναρωτιούνται αν κάτι δεν πάει καλά με τους ίδιους.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τα συναισθήματα φόβου και απογοήτευσης που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της έλλειψης χρημάτων. Μέσω της δουλειάς εξασφαλίζετε φαγητό, ρουχισμό, μεταφορά, και μια στέγη πάνω από το κεφάλι σας. Τα χρήματα παρέχουν μια αίσθηση ότι έχετε τον έλεγχο της ζωής σας. Επίσης σας βοηθούν να καταλάβετε το ποια είναι η θέση σας στον κόσμο. Για τους περισσότερους αυτό είναι πολύ σημαντικό. Επιπλέον, η δουλειά δίνει την αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου. Χωρίς αυτήν νιώθετε μόνοι, άδειοι, απόμακροι. Για να γεμίσετε αυτό το κενό, θα χρειαστεί να στραφείτε περισσότερο στην οικογένεια και τους φίλους σας. Αναμφίβολα, αυτό δεν είναι πάντοτε εύκολο, καθώς η ανεργία μπορεί να επηρεάσει αυτές τις σχέσεις.

Τέλος, η εργασία δίνει στους ανθρώπους την αίσθηση ότι αξίζουν. Υπάρχει ένας σκοπός στη ζωή και μία αίσθηση πως είναι χρήσιμοι. Όταν βρίσκεστε χωρίς δουλειά, νιώθετε πως είστε άχρηστοι και για τον εαυτό σας και για τους άλλους. Αυτό είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσετε, αλλά υπάρχουν τρόποι να βρείτε νόημα στη ζωή και να διατηρήσετε την αυτοπεποίθησή σας.

Η εργασία παρέχει μια δομή και μία τάξη στη ζωή. Σας δίνει μια καθημερινή ρουτίνα. Όταν είστε άνεργοι, νιώθετε χαμένοι και αποδιοργανωμένοι σαν να έχετε χάσει την άγκυρά σας. Ένας τρόπος αντιμετώπισης της ανεργίας είναι να βρείτε μια νέα ρουτίνα για τον εαυτό σας - μια καινούργια άγκυρα!

Πηγή: DR. N. AMUNDSON & DR. W. BORGEN. Παίρνω τον Έλεγχο: Βρίσκω το δρόμο μου αντιμετωπίζοντας την ανεργία. Επιστημονική Επιμέλεια ελληνικής έκδοσης: ΕΚΕΠ, 2008.

Παιδιά Υψηλών Ικανοτήτων: Οι Συναισθηματικές Δυσκολίες της Χαρισματικότητας

Χαρισματικό (gifted) ή ταλαντούχο (talented) είναι το άτομο που δείχνει ή έχει το δυναμικό για μία ιδιαίτερα υψηλή ή ξεχωριστή απόδοση σε έναν ή περισσότερους τομείς» (Τσιάμης,2006). Ως αποτέλεσμα των ιδιαίτερων ικανοτήτων τους, τα χαρισματικά παιδιά συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη και πολλά από αυτά βιώνουν αισθήματα απομόνωσης, κοινωνικής ματαίωσης, ακόμα και κατάθλιψη.

Στην ερώτηση «Τι σημαίνει να είσαι χαρισματικός;», ένα δωδεκάχρονο κορίτσι από την Πενσυλβανία απάντησε:

A (Afraid) Φοβισμένη, ότι κάποια στιγμή θα κάνω κάτι λάθος και όλοι θα το προσέξουν.
G (Guilty) Ένοχη, όταν πιέζομαι να μην κάνω το καλύτερο δυνατό.
I  (Isolated) Απομονωμένη, όταν οι άλλοι με αφήνουν «εκτός ομάδας».
F (Frustrated) Απογοητευμένη, όταν κάνω κάτι σπουδαίο και όλοι γελούν.
T (Terrified) Τρομοκρατημένη, όταν δεν γνωρίζω την απάντηση και όλοι με κοιτάζουν επίμονα.
E (Excited) Ενθουσιασμένη, όταν δημιουργώ κάτι και όλοι το εκτιμούν.
D (Disgusted) Αγανακτισμένη, επειδή οι ιδιαίτερες ανάγκες μου παραμελούνται.
P (Privileged) Προνομιούχα, όταν έχω περισσότερο χρόνο κατά τη διάρκεια του σχολείου να κάνω κάτι για τον εαυτό μου.
E (Embarrassed) Αγχωμένη, όταν ο δάσκαλος ανακοινώνει τους βαθμούς μου.
R (Relieved) Ανακουφισμένη, όταν οι άλλοι δεν γελούν μαζί μου όταν ο βαθμός μου είναι μικρότερος του 100%.
S (Satisfied) Ικανοποιημένη, όταν μπορώ να βοηθήσω κάποιον άλλο σε κάτι που δεν καταλαβαίνει.
O (On top of the world) Στην κορυφή του κόσμου, όταν κάποιος λέει ότι του αρέσει η δουλειά μου.
N (Nervous) Ταραγμένη, όταν πιέζομαι για να επιτύχω πάντα το καλύτερο. 

Πηγή: Delisle, J. R. (1987). Gifted Kids Speak Out. Minneapolis: Free Spirit Publishing.

Με κάλεσαν για συνέντευξη...και τώρα τί κάνω;

Συνέντευξη Επιλογής Προσωπικού:
Μάθετε πώς θα κερδίσετε τις εντυπώσεις!

Τρόπος Λήψης Απόφασης: Είστε Ορθολογικός, Διαισθητικός ή Εξαρτημένος Τύπος;

Η λήψη αποφάσεων αποτελεί σημαντικό στοιχείο της καθημερινής μας ζωής και καθορίζει την μετέπειτα πορεία και τα αποτελέσματα μας σε ποικίλους τομείς δραστηριότητας. Το πλήθος των αποφάσεων που καλούμαστε να λάβουμε είναι τέτοιο που αρκετές φορές αποφασίζουμε ασυνείδητα και μηχανικά.

Ο κάθε άνθρωπος υιοθετεί από τα πρώτα στάδια της ζωής του ένα προσωπικό στυλ λήψης απόφασης, το οποίο τον χαρακτηρίζει με κάποιες παραλλαγές και στην μετέπειτα ζωή του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι λαμβάνει αποφάσεις με τον ίδιο τρόπο καθόλη τη διάρκεια της ζωής του. Ο τρόπος λήψης αποφάσεων εξελίσσεται δυναμικά και διαφοροποιείται μέσω της συνεχούς μάθησης και της απόκτησης εμπειρίας.

Εσείς με ποιό τρόπο λαμβάνετε αποφάσεις; Συμπληρώστε το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί και ανακαλύψτε ποιός τύπος λήψης απόφασης σας χαρακτηρίζει.

Εωτηματολόγιο Τρόπου Λήψης Απόφασης

Αντανάκλαση Συναισθημάτων: Όταν το συναίσθημα γίνεται καθρέπτης…

Κατά τη διάρκεια της συμβουλευτικής διαδικασίας, τα μηνύματα του συμβουλευόμενου μπορεί να περιέχουν γνωστικό υλικό, συγκινησιακές/συναισθηματικές πληροφορίες ή και τα δύο. Εάν ο σύμβουλος επιλέξει να αντιδράσει στη συναισθηματική πλευρά του μηνύματος και να παρουσιάσει στο συμβουλευόμενο το συναίσθημα που μόλις μετέδωσε, χρησιμοποιεί τη δεξιότητα της αντανάκλασης συναισθημάτων. Συχνά, στην επικοινωνία του με το σύμβουλο, ο συμβουλευόμενος μπορεί να αποφύγει ή να παραλείψει να κατονομάσει τα συναισθήματά του, οπότε ο σύμβουλος θα πρέπει να τα συμπεράνει είτε από τη μη λεκτική συμπεριφορά είτε από το περιεχόμενο του μηνύματος.

Η δεξιότητα της αντανάκλασης συναισθημάτων χρησιμοποιείται προκειμένου να διευκολύνει το συμβουλευόμενο στην αναγνώριση, διαλεύκανση και έκφραση των συναισθημάτων του. Θεωρείται σημαντική και είναι απαραίτητη στη διερευνητική φάση της συμβουλευτικής, δεδομένου ότι επικουρεί το συμβουλευόμενο στη βαθύτερη εξερεύνηση των συναισθημάτων του. Ενθαρρύνοντάς τον να αναγνωρίσει, να αποδεχθεί και να βιώσει τα συναισθήματά του, του προσφέρει την ανακούφιση που έχει ανάγκη και τον οδηγεί στην κάθαρση (Hill & O’Brien, 1999).

Στο χώρο της εκπαίδευσης, η αντανάκλαση συναισθημάτων συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών. Βοηθώντας τους μαθητές να αναγνωρίσουν και να κατονομάσουν τα συναισθήματά τους και να τα ξεχωρίσουν από άλλες πράξεις ή γεγονότα, οι εκπαιδευτικοί δείχνουν ότι ενδιαφέρονται γι’αυτούς και ότι τους παρακολουθούν προσεκτικά. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των συναισθημάτων με τη συμπεριφορά τους και σε μία κατάσταση ηρεμίας και συγκρότησης του εαυτού τους (Morse &Ivey, 1996).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Μαθήτρια σε καθηγητή της:
-Τσακώθηκα με τη μητέρα μου. Μου είπε ότι θα αποτύχω στις εξετάσεις γιατί είμαι τεμπέλα. Θύμωσα τόσο που έτρεμα. Δεν ξέρω τι να κάνω όταν μου λέει τέτοια πράγματα. Γιατί να μην μπορεί να με στηρίξει ηθικά, όπως κάνουν οι γονείς των συμμαθητριών μου;

Απάντηση/αντίδραση καθηγητή:
-Είσαι έξαλλη με τη μητέρα σου.
-Σε πληγώνει το γεγονός ότι η μητέρα σου δεν σου δείχνει εμπιστοσύνη!

Πηγή: Μαλικιώση-Λοϊζου, Μ. (2001).Η Συμβουλευτική Ψυχολογία στην Εκπαίδευση: Από τη Θεωρία στην Πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Η "Ψυχολογία του Γάμου"

Ο γάμος είναι κοινωνικός θεσμός που υπάρχει από παλιά, από τότε περίπου που ο άνθρωπος έζησε μέσα σε οργανωμένη κοινωνία. Ως «κοινωνικό ον» από την αρχή χρειάστηκε να δημιουργήσει μια κάποια επαφή και να ζήσει ένα είδος, ένα σχήμα ομάδας. Αυτός ο κοινωνικός θεσμός πήρε διάφορες μορφές στην πορεία της ιστορίας. Στη σημερινή του μορφή, λέμε ότι γάμος είναι η νόμιμη συμβίωση δύο ετερόφυλων.
Πώς αντιμετωπίζει ο άνθρωπος το γάμο; Ποιες στάσεις παίρνει απέναντι στο γάμο και πώς βλέπει το θεσμό αυτό;

Ξεκινώντας από την νηπιακή ηλικία, τα παιδιά από τεσσάρων έως έξι ετών, δημιουργούν ένα είδος ταύτισης και θέλουν να παντρευτούν τον μπαμπά ή τη μαμά ανάλογα με το φύλο. Το κοριτσάκι θέλει να παντρευτεί τον μπαμπά, είναι ο πρώτος άνδρας που διαλέγει. Το αγόρι συνήθως τη μαμά, είναι η πρώτη γυναίκα που διαλέγει. Είναι το γνωστό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα που εξακολουθεί να υπάρχει κάποιες φορές έως την έσχατη ηλικία.

Όταν μεγαλώσει το παιδί και γίνει επτά ετών πηγαίνει πια στο σχολείο. Τότε αναζητά το σύντροφο έξω από την οικογένεια. Συνήθως η ομάδα που του προσφέρεται είναι η σχολική. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός τα παιδιά της ηλικίας αυτής να αποκαλύπτουν στους γονείς για το συμμαθητή ή τη συμμαθήτρια που θα ήθελαν να παντρευτούν.

Φτάνουμε στην ηλικία των έντεκα, δεκατριών για να έως δεκατεσσάρων ετών. Σε αυτή την ηλικία είναι χαρακτηριστικό ότι τα παιδιά δεν θέλουν συζήτηση για το γάμο κι αν ακόμη κάποιος του μιλήσει έστω και για αστείο τα παιδιά θα πουν αμέσως «εγώ δεν παντρεύομαι, άφησέ με ήσυχο». Σταματούν τη συζήτηση για να έρθει η ηλικία των δεκατεσσάρων μέχρι δεκαοχτώ, ηλικία εφηβική, όπου πια το θέμα προβληματίζει. Ο έφηβος δεν μπορεί να αγνοήσει το πρόβλημα αυτό, βασανίζεται, αλλά βασανίζεται για τον εαυτό του, χωρίς να κάνει συζήτηση με τους μεγάλους. Πολλές φορές δείχνει ότι περιφρονεί το άλλο φύλο, δεν το καταδέχεται, ωστόσο κατά βάθος επιδιώκει την παρέα μαζί του.

Μη νομίσουμε όμως ότι οι ενήλικοι έχουν σαφέστερη εικόνα του γάμου από ό,τι έχουν τα παιδιά. Βασική σημασία για το θέμα έχει η εικόνα για το γάμο που έδωσαν στο νέο άνθρωπο οι γονείς του. Το πρώτο δείγμα, το πρώτο παράδειγμα που παίρνει ο άνθρωπος για το γάμο είναι το πώς έζησε αυτό το φαινόμενο, που λέγεται συμβίωση, μέσα στην οικογένειά του. Αν οι γονείς του δώσουν παράδειγμα ανθρώπων που είναι αγαπημένοι, που συνεννοούνται, τότε αυτό το παράδειγμα θα ακολουθεί τον άνθρωπο και σπάνια θα βγει έξω από τα πλαίσια που του διέγραψε η ψυχολογία των γονέων του.

Από έρευνες για το θέμα, έχει προκύψει το συμπέρασμα ότι «ευτυχισμένα» ζευγάρια γίνονται από «ευτυχισμένους» γονείς. Όταν οι γονείς είναι ευχαριστημένοι, τότε προδιαθέτουν τα παιδιά τους για αρμονική ζωή. Αντίθετα, όταν δεν εναρμονίζονται οι σχέσεις των γονέων, τότε ρίχνουν το σπόρο για μία δύσκολη προσαρμογή των παιδιών τους στη συζυγική τους ζωή.

Υπάρχουν ενήλικες που βλέπουν το γάμο θέμα πολύ δύσκολο και υποφέρουν όταν τους κάνει κάποιος σχετική συζήτηση. Κλείνονται στον εαυτό τους και δεν θέλουν να συζητήσουν. Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται και στις γυναίκες, περισσότερο όμως στους άνδρες όταν μάλιστα περάσουν μία ορισμένη ηλικία, έχοντας επιτύχει πολλά πράγματα ώστε δεν μπορούν να συνηθίσουν σε μια ιδέα γάμου, εξάρτησης, προσαρμογής. Μία άλλη κατηγορία ενηλίκων είναι εκείνοι που φοβούνται το γάμο ως δέσμευση, μήπως χάσουν την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους. Τέλος, υπάρχει η στάση των νέων απέναντι στο γάμο που δεν έχουν ξεκαθαρίσει μέσα τους τι ακριβώς επιζητούν μέσα από αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, ο γάμος αποτελεί μια σοβαρή υπόθεση στη ζωή του ατόμου και απαιτεί ωριμότητα σε βιολογικό, πνευματικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο ώστε να το οδηγήσει στην ολοκλήρωση.
Πηγή: Χουρδάκη, Μ. (2000). Οικογενειακή Ψυχολογία. Αθήνα: Leader Books.

Επιχειρηματικότητα: Ένα βήμα μόνο για τους τολμηρούς;

Η μελέτη της επιχειρηματικότητας επικεντρώνεται στους ανθρώπους που δημιουργούν νέες καινοτομικές επιχειρήσεις και προϊόντα, κινητοποιώντας τους απαραίτητους πόρους για την υλοποίηση μίας επιχειρηματικής ευκαιρίας με σκοπό την επίτευξη κέρδους. Όπως προκύπτει από μελέτες, ο επιχειρηματίας δείχνει να έχει ένα συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς. Η συμπεριφορά αυτή εμπεριέχει το στοιχείο της δημιουργικότητας, την τάση ανάληψης κινδύνων, καθώς και το αίσθημα της ανεξαρτησίας. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα επιτυχημένων επιχειρηματιών που ανταποκρίνονται σε αυτό το πρότυπο. Τίθενται λοιπόν τα ερωτήματα, γιατί κάποιοι να συμπεριφέρονται κατ’αυτόν τον τρόπο, ενώ κάποιοι άλλοι όχι, και γιατί μόνο μερικοί από αυτούς καταφέρνουν να επιτύχουν τους στόχους τους.

Αναρωτιέται, λοιπόν, κανείς, αν οι επιχειρηματίες συνιστούν μία κατηγορία ανθρώπων με διαφορετική προσωπικότητα. Αν, δηλαδή, χαρακτηρίζονται από ένα συγκεκριμένο σύνολο προσωπικών χαρακτηριστικών, που τους διαφοροποιεί από το μέσο όρο των ανθρώπων. Μέσα από εκτεταμένες έρευνες ψυχολόγων και άλλων αναλυτών, διαμορφώθηκε ένα μοντέλο προσωπικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του επιχειρηματία. Αυτή η προσέγγιση ονομάστηκε προσωπολογική, ή αλλιώς προσέγγιση γνωρισμάτων.

Αναλύοντας τις διαφορετικές προσεγγίσεις για τα προσωπικά χαρακτηριστικά του επιχειρηματία, οι ειδικοί καταλήγουν σε πέντε βασικά γνωρίσματα, τα οποία συναντάμε συχνά στον επιχειρηματία, χωρίς να σημαίνει ότι όταν κάποιος δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορεί να γίνει επιχειρηματίας. Τα προσωπικά αυτά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

1. Ανάγκη για την επίτευξη υψηλών στόχων. Οι άνθρωποι οι οποίοι επιθυμούν να ακολουθήσουν σταδιοδρομία επιχειρηματία ωθούνται να επιτύχουν ένα σκοπό, όχι για την κοινωνική αναγνώριση, το κύρος και τα χρήματα, αλλά από μία εσωτερική ανάγκη επίτευξης.

2. Ικανότητα αυτοελέγχου. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό των επιχειρηματιών πηγάζει από το αίσθημα εμπιστοσύνης που διαθέτουν στις δικές τους δυνάμεις, οι οποίες τους κάνει να πιστεύουν ότι η επιτυχία είναι στο χέρι τους και δεν βασίζεται σε εξωτερικούς παράγοντες.

3. Δημιουργικότητα. Οι νέες ιδέες που έχει ο επιχειρηματίας μπορεί να οδηγήσουν είτε σε κάποιο καινούργιο προϊόν, που θα καλύψει ένα κενό στην αγορά, είτε στην υιοθέτηση μίας καινούργιας πρακτικής, που θα βελτιώσει την παραγωγική διαδικασία της επιχείρησής του.

4. Αίσθημα ανεξαρτησίας. Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί κανείς να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση έγκειται και στην επιθυμία του επίδοξου επιχειρηματία να εργασθεί σαν αφεντικό του εαυτού του, αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου την ευθύνη για τις πράξεις του.

5. Τάση για ανάληψη κινδύνων. Κάθε καινούργια επιχείρηση εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου για τον επιχειρηματία. Μπορεί να επιτύχει ή να αποτύχει.

Οι θεωρίες των γνωρισμάτων παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο εγείρονται διάφορες κριτικές που εντοπίζουν κενά στις θεωρίες αυτές, με αποτέλεσμα από το 1980 και έπειτα, η μελέτη της επιχειρηματικής ψυχολογίας άρχισε να επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στις εξωτερικές συνθήκες που περιέβαλλαν τον επιχειρηματία, στα προσωπικά του βιώματα και την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Πηγή: Πετράκης, Π.Ε. (2007). Η Επιχειρηματικότητα. Αθήνα: Π.Ε.Πετράκης.

Εγχειρίδιο Οδηγιών για τη Ζωή

Ένα εξαιρετικό βίντεο απο την Qualia Soup για τη θρησκεία και την αποδοχή της διαφορετικής πίστης του καθενός  http://www.youtube.com/watch?v=ppmUBFpOjV0&feature=player_embedded 

 

 

 

Ερωτικά Φίλτρα: Πώς Ανακαλύπτουμε το Άλλο μας Μισό;

Τα ερωτικά φίλτρα βοηθούν τους ανθρώπους να εντοπίσουν τους «ακατάλληλους» και να ανακαλύψουν ανάμεσα στους υποψήφιους τον ένα και μοναδικό με τον οποίο μπορούν να «αφήσουν τον εαυτό τους» να ερωτευτεί, τον ένα με τον οποίο ο γάμος θα μοιάζει κάτι φυσικό. Για παράδειγμα μία συμβατική γυναίκα προσέχει έναν άνδρα σε μία ιδιαίτερα δραματική στιγμή, στη διάρκεια μίας ληστείας σε μία τράπεζα. Εκείνος είναι ψηλός και μελαχρινός σαν τον πατέρα της και μοιάζει να διαθέτει αυτοκυριαρχία. Αυτή είναι ξεκάθαρα συναισθηματική διέγερση εξαιτίας του κινδύνου. Θα ερωτευτεί τον άνδρα; Αυτό δεν είναι πιθανό, αν αυτός είναι ο ληστής. Τα ερωτικά της φίλτρα της λένε ότι δεν αποτελεί κατάλληλο υποψήφιο για έναν ευτυχισμένο γάμο.

Οι ψυχολόγοι έχουν επικεντρώσει μεγάλο μέρος της έρευνάς τους στα ερωτικά φίλτρα – ποιος ερωτεύεται ποιόν και ποιος παντρεύεται ποιόν. Ένα από τα φίλτρα που έχουν προσελκύσει το μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον είναι η ομοιότητα. Σε μία κλασική μελέτη μνηστευμένων ζευγαριών, διαπιστώθηκαν ομοιότητες στην καταγωγή, τη μόρφωση, το εισόδημα και την κοινωνική θέση των γονιών, στη θρησκεία, τον τύπο των οικογενειακών σχέσεων, την κοινωνικότητα, τη διάθεση ελεύθερου χρόνου, τις συνήθειες (Burgess & Wallin, 1953). Επίσης, άλλες μελέτες ανακάλυψαν ότι ομοιότητες σε πράγματα όπως ευφυΐα, σωματικά γνωρίσματα και θελκτικότητα, πνευματική υγεία, ψυχολογική ωριμότητα, αναπτυξιακή ανεπάρκεια κι ακόμη γενετική συγκρότηση αποτελούσαν μέρος της εικόνας. Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας εστιάζεται εντούτοις στις ομοιότητες στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα. Το συμπέρασμα: Στα ευτυχισμένα ζευγάρια οι σύντροφοι μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους από ότι στα δυστυχισμένα.

Ο Theodore Reik στο βιβλίο του The Need to Be Loved παρατήρησε ότι οι άνθρωποι ερωτεύονται για εγωιστικούς λόγους. Αισθάνονται ότι κάτι τους λείπει και αναζητούν τη χαμένη ποιότητα σε ένα σύντροφο (Reik, 1964). Για αυτό το λόγο ένας λογικός από τη φύση του άνδρας ελκύεται από μία υπερβολικά συναισθηματική γυναίκα. Κάθε ένας τους προσφέρει μέρος των ποιοτήτων που χρειάζονται για την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους και οι δύο ωφελούνται από το τμήμα που προσφέρει ο άλλος.

Ο Murstein (1976) αναφέρεται στη θεωρία της ανταλλαγής και υποστηρίζει ότι η έλξη εξαρτάται από την έντιμη ανταλλακτική αξία των προσωπικών αρετών και υποχρεώσεων που φέρει ο κάθε σύντροφος. Αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως έλλογα όντα που εξετάζουν προσεκτικά τους υποψήφιους εραστές τους και δημιουργούν σχέσεις που υπόσχονται ότι θα τους προσφέρουν τη μέγιστη δυνατή ικανοποίηση με το λιγότερο κόστος. Με άλλα λόγια, ο έρωτας συμβαίνει όταν αμφότεροι οι σύντροφοι αισθάνονται ότι πέτυχαν την καλύτερη δυνατή συμφωνία.

Για να πετύχει κανείς μία καλή συμφωνία, οι υποψήφιοι πρέπει να περάσουν από μία εξονυχιστική εξέταση. Το είδος της εξέτασης που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι όταν επιλέγουν ένα σύντροφο περιλαμβάνεται στη «θεωρία του φίλτρου», η οποία περιγράφει τη διαδικασία της επιλογής του συντρόφου από την πρώτη γνωριμία μέχρι το γάμο. Διαφορετικά φίλτρα λειτουργούν κατά τη διάρκεια της έλξης, της ερωτοτροπίας και του γάμου. Όταν οι άνθρωποι γνωρίζονται, η κοινωνική θέση και ο τόπος κατοικίας τους περιορίζουν το πεδίο των υποψηφίων. Μόνο αφού περάσουν αυτή την αρχική εξέταση μπορούν τα ζευγάρια να ανακαλύψουν τις κοινές αξίες και τα ενδιαφέροντά τους. H διαφωνία ως προς σημαντικές αξίες δεν βοηθάει την περαιτέρω ανάπτυξη της σχέσης. Μια βαθύτερη σχέση διευκολύνει την ανακάλυψη των συμπληρωματικών ψυχολογικών αναγκών. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται έναν ορισμένο βαθμό ασφάλειας σε μία σχέση προτού ρίξουν τις άμυνές τους και παραδεχτούν συναισθηματικές ανάγκες όπως είναι η μητρική ή πατρική μεταχείριση. Αυτό που θα χρειαστεί να επισημάνουμε τελικά είναι ότι όλα τα ερωτικά φίλτρα λειτουργούν σε διαφορετικό βαθμό για διαφορετικούς ανθρώπους και σε διαφορετικές φάσεις σε μία σχέση.
Πηγή: Pines, A.M. (2007). H Φθορά στην Ερωτική Σχέση: Αιτίες & Θεραπείες. Αθήνα: Περίπλους.

Οι Διαπροσωπικές Σχέσεις στο Σχολείο: O Πολλαπλός Ρόλος του Εκπαιδευτικού

Οι διαπροσωπικές σχέσεις αποτελούν το "κλειδί" για την προσωπική μας εξέλιξη και ταυτότητα, την παραγωγικότητα και την επαγγελματική επιτυχία, το νόημα και την ποιότητα της ζωής μας, τη σωματική και ψυχική μας υγεία, την επιτυχή αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων, την αυτοπραγμάτωση και τον ανθρωπισμό μας (Johnson & Johnson, 1991). Μέσα από τις θετικές διαπροσωπικές του σχέσεις ο άνθρωπος μπορεί να βοηθηθεί να ξεπεράσει τις ανασφάλειες και τα άγχη του, να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να αλλάξει τη συμπεριφορά του, να εξελιχθεί.


Πολλές έρευνες έχουν διαπιστώσει και καταδείξει τη σπουδαιότητα της διαπροσωπικής εμπλοκής δασκάλου-μαθητή, που οδηγεί στη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος το οποίο διευκολύνει την ανάπτυξη της μάθησης, την ανάπτυξη κινήτρων και την αυτονομία ( Ryan, 1995; Ryan & Powelson, 1991; Ryan & Stiller, 1991). Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις στο σχολικό περιβάλλον, και ιδιαίτερα μεταξύ των εκπαιδευτικών και μαθητών, επηρεάζουν θετικά την όλη μαθησιακή και κοινωνική εξέλιξη των μαθητών (Aspy & Roebuck, 1977; Bernieri, 1991; Rogers & Freiberg, 1994), δεδομένου ότι ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες (Edwards, 1997; Jones & Jonesm 1998) και ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό την αυτοαντίληψη και την αυτοεκτίμησή τους (Burden, 1995; Edwards, 1997; Jones & Jones, 1998; Λοενταρή, 1997).

Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει είναι το είδος, η ποιότητα της διαπροσωπικής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης που αναπτύσσεται και χαρακτηρίζει τη σχέση δασκάλου-μαθητή. Έχει διαπιστωθεί ότι οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι διακρίνονται από ειλικρινές ενδιαφέρον, φροντίδα, συναισθηματική κατανόηση και σεβασμό για τους μαθητές τους αναπτύσσουν καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις μαζί τους (π.χ. Joyce & Weil, 1986). Επειδή όμως υπάρχουν πολλοί εκπαιδευτικοί που δεν έχουν καλλιεργήσει αυτές τις δεξιότητες, και άρα δεν είναι ιδιαίτερα ικανοί να αναπτύξουν θετικές, εποικοδομητικές σχέσεις με τους μαθητές τους, θεωρείται απαραίτητο να ευαισθητοποιηθούν και να εκπαιδευτούν σε αυτές. Η ενσωμάτωση μίας ποικιλίας αντιδράσεων και δεξιοτήτων σε αυτές που ήδη κατέχουν, οι οποίες αποδεδειγμένα συμβάλλουν στη δημιουργία καλών διαπροσωπικών σχέσεων, αυξάνει την πιθανότητά τους να γίνουν αντιληπτοί ως πρόσωπα με κατανόηση και ειλικρινές ενδιαφέρον. Οι αποτελεσματικοί τρόποι αλληλεπίδρασης θα μετατρέψουν σε σχέση συνεργασίας με τους μαθητές την προηγούμενη σχέση αδιαφορίας ή αντιπαλότητας. Συγχρόνως, θα αποτελέσουν τη βάση μιας περισσότερο εποικοδομητικής αλληλεπίδρασης σε όλο το περιβάλλον του σχολείου, προάγοντας έτσι ένα θετικό σχολικό κλίμα.

Πηγή: Μαλικιώση-Λοϊζου, Μ. (2001). Η Συμβουλευτική Ψυχολογία στην Εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. 

Προβλήματα Σχέσεων στον Εργασιακό Χώρο: Συστάσεις για τους Επαγγελματικούς Συμβούλους

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο σήμερα οι εργαζόμενοι να απευθύνονται σε επαγγελματικούς συμβούλους για την υποστήριξή τους σε προβλήματα σχέσεων με τους άλλους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν συνεχή φθορά στις επαγγελματικές σχέσεις, δυσκολία ενεργοποίησης των υφισταμένων, δυσκολία στην άσκηση εξουσίας με στόχο τη διαχείριση μίας ομάδας, έλλειψη καθοδήγησης από τον προϊστάμενο, έντονος ανταγωνισμός, και άλλα. Τα προβλήματα σχέσεων μπορεί να μην είναι απαραίτητα αυτά στα οποία αναφέρονται οι πελάτες από την αρχή της επαγγελματικής συμβουλευτικής ως θέματα τα οποία θέλουν να εξετάσουν. Τέτοιου είδους προβλήματα αποτελούν μία ευαίσθητη περιοχή, η οποία μπορεί να απαιτεί επίσης δεξιότητες προσωπικής συμβουλευτικής. Θετικά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μέσω της προπόνησης (coaching) ή της θεραπείας που εστιάζεται σε λύσεις (O’Connell, 1998).


Οι επαγγελματικοί σύμβουλοι, όταν αντιμετωπίζουν πελάτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα σχέσεων, μπορούν να υιοθετήσουν διάφορες στρατηγικές. Η χρήση ερωτηματολογίων προσωπικότητας με στόχο την υποβοήθησή τους να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους καθώς και η προπόνηση για την εκμάθηση δεξιοτήτων είναι μερικές από αυτές. Εναλλακτικά, ίσως είναι κατάλληλη η παραπομπή σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο σύμβουλο ή προπονητή.

Είναι χρήσιμο οι επαγγελματικοί σύμβουλοι να μπορούν να αντιληφθούν ορισμένα από τα υποσυνείδητα ζητήματα των πελατών που συνδέονται με τις σχέσεις τους στον εργασιακό χώρο. Ιδιαίτερα, το πώς οι πελάτες ενδέχεται να αναπαράγουν με ανθρώπους που συναναστρέφονται στον εργασιακό χώρο τις σχέσεις που έχουν με τους γονείς τους ή άλλα σημαντικά πρόσωπα. Για παράδειγμα, ένας πελάτης που είναι δυσαρεστημένος από το γεγονός ότι δεν έλαβε καθοδήγηση από τους γονείς του μπορεί να εκφράσει δυσαρέσκεια προς το αφεντικό του για έλλειψη καθοδήγησης. Είναι ίσως πιθανό να βοηθηθούν οι πελάτες να δουν πώς σχετίζεται η συμπεριφορά τους με όλα αυτά. Για περαιτέρω διερεύνηση μπορεί να πρέπει να γίνει παραπομπή σε προσωπικό σύμβουλο.

Πηγή: Nathan, R., & Hill, L. (2006). Επαγγελματική Συμβουλευτική. Η Συμβουλευτική Προσέγγιση της Επαγγελματικής Επιλογής και Σταδιοδρομίας. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Σχέσεις Ζευγαριών: Όταν το Όνειρο Συναντά την Πραγματικότητα...

Η Επίδραση των Προσδοκιών. Οι προσδοκίες από μία σχέση υπάρχουν ως μέρος του συστήματος πεποιθήσεων των ανθρώπων. Μπορεί να είναι συνειδητές ή ασυνείδητες, ρητές ή άρρητες, ιδιωτικές ή πολιτισμένες. Ακόμη και όταν οι προσδοκίες ενός ζευγαριού είναι εφικτές, μετά από την ευφορία που συνεπάγεται η πραγματοποίηση ενός ονείρου, είναι ενδεχόμενο να ακολουθήσει η απογοήτευση, ιδιαίτερα μετά τη διαπίστωση ότι η πραγματικότητα δεν είναι τόσο συναρπαστική όσο το όνειρο. Κλασικό παράδειγμα είναι το ζευγάρι που το ερωτικό ιδανικό του είναι να παντρευτεί πρώτο από την παρέα του, να παντρευτεί το δημοφιλέστερο άτομο στο σχολείο και να αποκτήσει ένα σπίτι στα προάστια με γκαράζ και κήπο. Αφού πραγματοποιηθεί το όνειρο και εκτονωθεί η ευχαρίστηση από την επιδίωξή του, το ζευγάρι μπορεί να αισθανθεί πικρία και απογοήτευση, επειδή η επίτευξη του ονείρου, δεν κατόρθωσε να δώσει - για πάντα – νόημα στη ζωή του.

Όταν οι προσδοκίες των συντρόφων δεν πραγματοποιούνται, τα αισθήματα απογοήτευσης τείνουν να κατευθύνονται προς τον άλλον και να προξενούν τη διάβρωση του έρωτα και της αφοσίωσης. Η απογοήτευση είναι ακόμα μεγαλύτερη όταν ο σύντροφος είχε φανεί αρχικά ότι ταιριάζει στην εικόνα που υποσχόταν έμμεσα την πραγματοποίηση του ερωτικού ιδανικού και την επούλωση των παιδικών τραυμάτων. Με το χρόνο η θετική συναισθηματική ενέργεια στερεύει και ο έρωτας φθείρεται. Η εμπειρία της φθοράς, με τη σειρά της, εξασθενίζει την αγάπη και την αφοσίωση του ζευγαριού. Η πορεία προς τα κάτω συνεχίζεται μέχρι το θάνατο του έρωτα.

Για να εξασφαλιστεί η συνεχής ανάπτυξη της σχέσης του ζευγαριού, πρέπει οι προσδοκίες να επαναπροσδιορίζονται διαρκώς. Κάτι τέτοιο συμβαίνει χωρίς προσπάθεια όταν η αλλαγή είναι μέρος του ερωτικού ιδανικού του ζευγαριού και μέρος των προσδοκιών του. Ένα παράδειγμα είναι το ζευγάρι για το οποίο η σχέση σημαίνει ανοιχτή επικοινωνία σε όλα τα ζητήματα, αφοσίωση και απόλαυση της ζωής στο μέγιστο, το ζευγάρι που επιζητεί την αλλαγή και αισθάνεται ότι η ανάπτυξή του οφείλεται στη σχέση του. Μία τέτοια σχέση όπου το ερωτικό ιδεώδες είναι εφικτό και η ανάπτυξη κεντρικό θέμα, βελτιώνεται με το χρόνο. Μπορεί να βαθύνει και να γίνει περισσότερο ασφαλής (να βγάλει «ρίζες»). Μπορεί επίσης να βοηθήσει τους συντρόφους να αναπτυχθούν ως άτομα και ως ζευγάρι (να βγάλει «φτερά»). Αυτό με τη σειρά του θα ενδυναμώσει την αγάπη και την αφοσίωση του ζευγαριού, δημιουργώντας μία θετική ανατροφοδότηση που μπορεί να έχει διάρκεια.

Πηγή: Pines A.M. (2007). Η φθορά στην ερωτική σχέση: αιτίες & θεραπείες. Αθήνα: Περίπλους.

Μαμά, εγώ μπορώ να πετάξω;

Ο Ρόλος των Γονέων στη Διαμόρφωση Θετικής Αυτοεκτίμησης  των Παιδιών

Η αυτοεκτίμηση αναφέρεται στα αισθήματα ικανοποίησης που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του. Οι περισσότερες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η στήριξη από τους γονείς σχετίζεται θετικά με την αυτοεκτίμηση των παιδιών τους. Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι η γονεϊκή στήριξη, όταν εκφράζεται μέσα από εκδηλώσεις στοργής και αποδοχής των πράξεων των παιδιών, συμβάλλει σημαντικά στη θετική αυτοεκτίμηση του αναπτυσσόμενου ατόμου (Gecas, 1972; Hattie, 1992; Rosenberg, 1986a).

Οι γονείς των οποίων ο στόχος είναι να αναπτύξει το παιδί τους υψηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης του δείχνουν αποδοχή, κατανόηση, ενδιαφέρον και ζεστασιά. Διατηρούν ένα σταθερό σύστημα αξιών, συζητούν και ακούν προσεκτικά τα προβλήματα του παιδιού, προσφέρουν συνεχώς νέες ευκαιρίες για ατομική έκφραση και πρωτοβουλία, και ενισχύουν την ανάγκη και επιθυμία του νεαρού ατόμου για εξερεύνηση και απόδειξη της δύναμής του (Ball, 1992; Coopersmith, 1967; Phillips, & Zigler, 1980). O Conger (1977) υποστηρίζει ότι, αν το αναπτυσσόμενο άτομο δεν βιώσει ισχυρές και αδιαμφισβήτητες αποδείξεις της γονεϊκής αγάπης και προστασίας μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον όπου ζει, δυσκολεύεται να διαμορφώσει θετική αυτοεκτίμηση, να αισθανθεί υψηλή αυτοαποδοχή και να οικοδομήσει εγκάρδιες και σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Έτσι, αν τα παιδιά βιώσουν την απόρριψη, την παραμέληση και την εχθρότητα από τους γονείς, είναι πολύ πιθανό αφενός να μην κατορθώσουν να αναπτύξουν υψηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης και αφετέρου να εκδηλώσουν προβλήματα σε διάφορους λειτουργικούς τομείς της προσωπικότητάς του, όπως μαθησιακές δυσκολίες, νευρωσικές διαταραχές, γνωστικά προβλήματα, ψυχοσωματικά προβλήματα και διαταραχές της προσωπικότητας.

Οι γονείς αποτελούν τον κοινωνικό καθρέφτη του παιδιού. Αν το παιδί αισθάνεται ότι οι γονείς του το περιβάλλουν με στοργή, σεβασμό και εμπιστοσύνη, μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό του ως άξιο στοργής, σεβασμού και εμπιστοσύνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον πολλών ερευνητών έχει ελκύσει η διερεύνηση του ιδιαίτερου ρόλου της μητέρας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού δεδομένου ότι αποτελεί το κύριο πρόσωπο αναφοράς, τη δεσπόζουσα μορφή με την οποία αναπτύσσει μία έντονη αμφίδρομη δυαδική σχέση, μία σχέση αλληλεπίδρασης, αλληλοσυμπλήρωσης και αλληλοεκπλήρωσης.

Πηγή: Μακρή-Μπότσαρη, Ε. (2001). Αυτοαντίληψη και Αυτοεκτίμηση, Ελληνικά Γράμματα.

Η Επιλογή του «Τέλειου Συντρόφου»

της Martie G. Haselton
Η κυρία Μάρτι Τζ. Χέιζελτον εργάζεται στο Κέντρο Συμπεριφοράς, Εξέλιξης και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες.

Όλοι ψάχνουμε τον ένα και μοναδικό σύντροφο της ζωής μας. Ενίοτε τον βρίσκουμε. Συχνά αυτό διαρκεί ώσπου να βρούμε τον επόμενο... Ποια είναι τα βιολογικά και εξελικτικά κίνητρα που μας ωθούν στην αέναη αυτή αναζήτηση και ποια τα τρικ για μια επιτυχημένη επιλογή;

Η επιλογή συντρόφου είναι ίσως η πιο κρίσιμη απόφαση της ζωής μας. Τεράστιες ποσότητες της ενέργειας και του χρόνου μας επενδύονται στην ανεύρεση ενός ξεχωριστού για εμάς ανθρώπου. Η όρεξή μας για μόνιμη σχέση τροφοδοτεί μια βιομηχανία αρκετών δισεκατομμυρίων αποτελούμενη από γραφεία συνοικεσίων, αγγελίες για μοναχικούς ανθρώπους και υπηρεσίες γνωριμιών. Και όμως αρκετές φορές δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Έρευνα του 2005 στην οποία συμμετείχαν 900 άνθρωποι που είχαν χρησιμοποιήσει διαδικτυακές υπηρεσίες γνωριμιών έδειξε ότι τα τρία τέταρτα εξ αυτών δεν είχαν βρει αυτό που έψαχναν. Φαίνεται ότι ακόμη γνωρίζουμε ελάχιστα σχετικά με το ποιοι άνθρωποι μας ταιριάζουν.

Ας ξεκινήσουμε με το συνειδητό κομμάτι. Υπάρχουν κάποια πράγματα που όλοι βρίσκουμε ελκυστικά. Οι άνδρες συνήθως επιθυμούν γυναίκες με χαρακτηριστικά που υποδεικνύουν νεότητα και γονιμότητα, όπως χαμηλή αναλογία μέσης - γοφών, σαρκώδη χείλη και απαλή φυσιογνωμία. Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι γυναίκες προτιμούν την έντονα αρρενωπή ομορφιά στους άνδρες: σφικτό σώμα, μεγάλη πλάτη, καθαρό δέρμα και ξεκάθαρα, αρρενωπά χαρακτηριστικά του προσώπου· όλα αυτά υποδεικνύουν σθεναρή σεξουαλική ικανότητα και καλά γονίδια. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι γυναίκες έλκονται από άνδρες που είτε φαίνονται πλούσιοι είτε φαίνεται να έχουν την ικανότητα να γίνουν πλούσιοι, όπως ακόμη ότι και τα δύο φύλα δίνουν ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στην ευφυΐα ενός συντρόφου. Η προτίμηση για αυτά τα γνωρίσματα - ομορφιά, μυαλό και πλούτος - είναι σχεδόν καθολική. Οι Τζορτζ Κλούνεϊ και Αντζελίνα Τζολί του κόσμου είναι σύμβολα του σεξ εξαιτίας προβλέψιμων βιολογικών αιτίων.

Δεν ερωτευόμαστε όλοι βέβαια «υπερσυντρόφους» όπως οι παραπάνω. Ενας μέσος άνθρωπος που κάνει κάτι τέτοιο σύντομα θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδο κατά πάσα πιθανότητα, καθώς οι «υπερσύντροφοι» είναι προσιτοί μόνο σε πολύ λίγους ανθρώπους. Αυτό είναι μάλλον ένα μέρος του λόγου για τον οποίον ερωτευόμαστε: για να δεθούμε με κάποιον άνθρωπο ώστε να φέρουμε μαζί παιδιά στον κόσμο, αλλά και για να βοηθηθούμε στην επιλογή, καθώς δεν θα χάνουμε χρόνο και ενέργεια κυνηγώντας το ανέφικτο. Οι άνθρωποι συνήθως ερωτεύονται άλλους ανθρώπους που έχουν περίπου την ίδια «βαθμολογία» με αυτούς στην ελκυστικότητα, στην ευφυΐα και στο κύρος.

Έλξη και ιστοσυμβατότητα

Πέρα από την εξωτερική εμφάνιση, τι συμβαίνει με τους λιγότερο προφανείς μηχανισμούς της έλξης; Συναρπαστικά ευρήματα από τον τομέα της γενετικής έχουν δείξει ότι καθένας από εμάς συνήθως ερωτεύεται ανθρώπους που έχουν ένα συγκεκριμένο σετ γονιδίων, τα λεγόμενα γονίδια της ιστοσυμβατότητας ( Major Histocompatibility Complex - MHC ), τα οποία διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ικανότητά μας να καταπολεμούμε τα παθογόνα. Τα ζευγάρια που έχουν ανόμοια γονίδια ιστοσυμβατότητας φέρνουν στον κόσμο πιο υγιή μωρά, με πιο ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.

Και οι έρευνες δείχνουν ότι συνήθως επιλέγουμε ανθρώπους με τους οποίους ταιριάζουμε ακριβώς σε αυτό το χαρακτηριστικό. Πώς βρίσκουν οι άνθρωποι με διαφορετικό MHC ο ένας τον άλλον; Αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητό ακόμη, αλλά γνωρίζουμε ότι η οσμή είναι σημαντικό χαρακτηριστικό. Φαίνεται ότι κυριολεκτικά ξετρυπώνουμε τους συντρόφους μας μέσω της μυρωδιάς τους. Σε έρευνες όπου οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να βαθμολογήσουν τη μυρωδιά ρούχων, μεγαλύτερη βαθμολογία είχαν τα ρούχα ανθρώπων με διαφορετικό MHC. Αυτός μάλλον είναι ο ρόλος της σεξουαλικής «χημείας».


Τα μαθηματικά στον έρωτα

Το ερώτημα όμως παραμένει: αν ο δρόμος που οδηγεί στην αγάπη έχει τόσο πολλές διακλαδώσεις, πώς αποφασίζουμε να επιλέξουμε έναν συγκεκριμένο σύντροφο; Φαίνεται ότι το πρόβλημα της επιλογής υπ' αυτές τις συνθήκες αβεβαιότητας μπορεί να περιγραφεί και να λυθεί με τη γλώσσα των μαθηματικών. Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι Πίτερ Τοντ του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα και Τζέφρεϊ Μίλερ του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού χρησιμοποίησαν ένα πρόγραμμα προσομοίωσης για να εξακριβώσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος επιλογής ανάμεσα σε διαφορετικά ταίρια.

Ανακάλυψαν ότι ο βέλτιστος αριθμός ανθρώπων που πρέπει να εξετάσεις προτού επιλέξεις σύντροφο είναι μόλις το 9% των περιπτώσεων. Αυτό σημαίνει ότι αν πάτε σε ένα πάρτι όπου υπάρχουν 100 πιθανοί σύντροφοι, είναι καλύτερα να «μελετήσετε» μόνο τους πρώτους εννέα που θα συναντήσετε τυχαία και μετά να επιλέξετε. Αν ασχοληθείτε με λιγότερους, δεν θα έχετε επαρκείς πληροφορίες για να κάνετε μια σωστή επιλογή- αν εξετάσετε περισσότερους, είναι πιο πιθανό να προσπεράσετε τον καλύτερο από τους πιθανούς συντρόφους. Είναι αναμφισβήτητο ότι αυτά τα ερευνητικά μοντέλα υποτιμούν την πολυπλοκότητα της αληθινής επιλογής ενός συντρόφου, ωστόσο υπογραμμίζουν μια θεμελιώδη αλήθεια: μην ψάχνετε επ' αόριστον για σύντροφο· μπορεί να χάσετε όλες τις καλές περιπτώσεις ή να ξεμείνετε από χρόνο.

Τελικά οι λόγοι για τους οποίους ερωτευόμαστε συγκεκριμένους ανθρώπους είναι πολύπλοκοι. Πολλές φορές τους συνειδητοποιούμε, άλλες βιώνουμε μόνο εμμέσως τα αποτελέσματα τους. Η τύχη μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, ειδικά αν συναντήσουμε κάποιον λίγο καιρό αφότου έχουμε «διορθώσει» τις βλέψεις μας ή σε κάποια συγκεκριμένη φάση του εμμη-νορροϊκού κύκλου. Τελικά μπορεί κάπου στον κόσμο να υπάρχει κάποιος μοναδικός άνθρωπος για εμάς - σίγουρα όμως δεν θα είναι ο μόνος.

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/science/cognitive/tovima_science_love.htm

Η Συναισθηματική Διέγερση στις Σχέσεις των Ζευγαριών

Όταν ερωτεύονται οι άνθρωποι διεγείρονται σεξουαλικά αλλά και συναισθηματικά. Η συσχέτιση αυτή δεν μας εκπλήσσει. Η σεξουαλική διέγερση έχει μία συγκεκριμένη φυσιολογική βάση και μπορεί να επηρεάσει και να επηρεαστεί από οποιαδήποτε άλλη διέγερση, σωματική ή συναισθηματική. Πώς μπορεί η συναισθηματική διέγερση να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί σε μία μακροχρόνια σχέση; Μια ενδιαφέρουσα απάντηση, που προτείνει ο Jordan και η Margaret Paul, είναι η λύση των αντιθέσεων όταν εμφανίζονται με ανοιχτό και όχι αμυντικό τρόπο που αποσκοπεί στη γνώση (Paul & Paul, 1983). Οι αντιθέσεις είναι ασφαλώς αναπόφευκτες, επειδή οι άνθρωποι είναι εξορισμού διαφορετικοί και βλέπουν ακόμα και την ίδια πραγματικότητα, διαφορετικά. Οι διαφορές αυτές γεννούν αντιθέσεις είτε συνειδητοποιούνται είτε όχι.

Σύμφωνα με τους Paul και πολλούς άλλους θεραπευτές ζευγαριών, συνήθως δεν είναι η ίδια η αντίθεση που δημιουργεί δυσκολίες στη σχέση αλλά μάλλον ο τρόπος που τα ζευγάρια τη διαχειρίζονται. Όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να προστατεύουν τον εαυτό τους το κάνουν με ένα από τους ακόλουθους τρόπους: υποχωρητικότητα, (υποχωρούν για να αποφύγουν τη σύγκρουση), έλεγχος (προσπαθούν να αλλάξουν τη γνώμη ή τη συμπεριφορά του άλλου) και αδιαφορία (αγνοούν την αντίθεση). Όταν και οι δύο σύντροφοι προστατεύουν τον εαυτό τους δημιουργούν αυτό που οι Paul ονομάζουν «κύκλους προστασίας», οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για καταστάσεις όπως προβλήματα επικοινωνίας, συναισθηματική απομόνωση, έντονες διαμάχες και αδιάφορη σεξουαλική ζωή.

Η πρόθεση να μάθουμε απαιτεί προθυμία από αμφότερους τους συντρόφους να είναι ανοιχτοί και να μην αμύνονται, πράγμα καθόλου εύκολο. Η πρόθεση αυτή μπορεί να διευκολύνει μια συναρπαστική διαδικασία εξερεύνησης στο πλαίσιο της οποίας το ζευγάρι πρέπει να αντιμετωπίσει ερωτήσεις όπως: Για ποιο λόγο ο σύντροφός μου έκανε κάτι τέτοιο; Ποιος ήταν ο δικός μου ο ρόλος στη δημιουργία αυτού του προβλήματος; Πώς με έκανε να νιώσω η συμπεριφορά του συντρόφου μου; Η διαδικασία της εξερεύνησης μπορεί να προξενήσει φόβο και πόνο, ιδιαίτερα όταν τα ζητήματα που συζητούνται είναι πολύ λεπτά αλλά τελικά τα αισθήματα που δημιουργεί είναι αισθήματα αγάπης και έρωτα.

* Το κείμενο αντλήθηκε από το βιβλίο της Ayala Malach Pines με τίτλο Couple Burnout, 1996.

3ο Φεστιβάλ Ψυχικής Υγείας

 Δείτε το παρακάτω link:
 3ο Φεστιβάλ Ψυχικής Υγείας

Δουλεύεις με το φόβο της απόλυσης;

Περιοδικό SHAPE, τεύχος Σεπτεμβρίου 2010

ΤΗΛΕΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ: Οι Νέες Τεχνολογίες στη Συμβουλευτική Διαδικασία

Η Τηλεσυμβουλευτική αναφέρεται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών μέσω ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας. Στόχος της Τηλεσυμβουλευτικής είναι η υποστήριξη ατόμων που είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να απευθυνθούν προσωπικά σε κάποιο σύμβουλο είτε προτιμούν την εξ αποστάσεως επικοινωνία γιατί έχουν πιο εύκολη πρόσβαση στα ηλεκτρονικά μέσα. Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε μέσω του τηλεφώνου είτε μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Τα τελευταία χρόνια επιτελείται μια εντατική προσπάθεια να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν όσο το δυνατό περισσότεροι διαδικτυακοί τόποι, πλήρως ενημερωμένοι και οργανωμένοι ώστε να καλύψουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των ανθρώπων για αναζήτηση συμβουλευτικής βοήθειας.

Αποτελεί λάθος να συγκρίνουμε τη Συμβουλευτική με την Τηλεσυμβουλευτική προσπαθώντας να προσδιορίσουμε τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα καθεμιάς. Σε μια τέτοια θεώρηση η Τηλεσυμβουλευτική μειονεκτεί σαφώς σε ένα μείζον χαρακτηριστικό της Συμβουλευτικής που εφαρμόζεται με τη φυσική παρουσία του Συμβούλου και του πελάτη: στο γεγονός της δυνατότητας που έχει ο Σύμβουλος να αντλήσει πληροφορίες από μη λεκτικές συμπεριφορές, όπως είναι η «γλώσσα» του σώματος, η εκφορά του λόγου κ.ά.. Αντιθέτως, η «κλασική» Συμβουλευτική υστερεί έναντι της Τηλεσυμβουλευτικής σε αρκετά σημεία τα οποία έχουν εντοπιστεί από μελετητές του χώρου, όπως:

• η δυνατότητα καταγραφής του συνόλου της συμβουλευτικής επαφής,
• η καλύτερη αξιοποίηση της δακτυλογράφησης ως αποτελεσματικού μέσου εξωτερίκευσης του προβλήματος,
• η αξιοποίηση του στοχασμού στην οποία βοηθά η πράξη της γραφής,
• η μείωση της ανιοσορροπίας ισχύος που ισχύει στην «κλασική» Συμβουλευτική και
• η αμεσότητα της έκφρασης των συναισθημάτων, αφού ο πελάτης μπορεί να στείλει μηνύματα εν μέσω κατάθλιψης ή της κρίσης πανικού. (Murphy και Mitcell, 1988)

Έτσι, η Τηλεσυμβουλευτική δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρακτική εναλλακτική της Συμβουλευτικής, αλλά ως μια πρακτική της Συμβουλευτικής με εφαρμογή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και με σαφείς περιορισμούς. Σκεπτικισμό προκαλεί η υποκατάσταση του καταλυτικού ανθρώπινου στοιχείου του Συμβούλου κοντά στον πελάτη του από μια άψυχη μηχανή. 'Ομως, σε περιπτώσεις που αντικειμενικοί λόγοι (απομακρυσμένες τοποθεσίες, ελλείψεις υπηρεσιών Συμβουλευτικής κ.ά.) το επιβάλουν, δε θα πρέπει να αντιμετωπίζεται αρνητικά η π.χ. επαγγελματική πληροφόρηση. Το N.B.C.C. (National Board for Certified Counselors), σε κείμενο με τίτλο «Η Πρακτική της Συμβουλευτικής μέσω Διαδικτύου – The Practice of Internet Counseling», στην ιστοσελίδα του, αναφέρει ότι «εμπόδια, όπως η μεγάλη απόσταση από Υπηρεσίες Συμβουλευτικής, ο γεωγραφικός χωρισμός ενός ζευγαριού, η περιορισμένη κινητικότητα ως αποτέλεσμα μιας αναπηρίας, μπορεί να επιβάλλουν την παροχή συμβουλευτικής από απόσταση. Επιλογές, όπως ο προγραμματισμός συνεδριών συμβουλευτικής εκτός του ωραρίου των υπηρεσιών αυτών ή η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στον τόπο διαμονής ή εργασίας του πελάτη, μπορούν να κάνουν τη διαδικασία από απόσταση πιο άνετη σε σχέση με τη συμβατική της μορφή».

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Τηλεσυμβουλευτική έχει οδηγήσει στη δημιουργία σχετικών επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων και στη διατύπωση οδηγιών ή κανόνων που πρέπει να διέπουν τη διαδικασία αυτή. Οι κανόνες αυτοί έχουν ως βάση τις αρχές δεοντολογίας κατά την άσκηση της συμβατικής Συμβουλευτικής, αλλά παράλληλα επιδιώκεται να αντιμετωπιστούν τα δεδομένα της νέας κατάστασης που διαμορφώνεται με τη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Ο Σύμβουλος, ανεξαρτήτως της βασικής ακαδημαϊκής προέλευσής του, δε θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις νέες τεχνολογίες με δέος, αλλά ως ένα ακόμα καινούργιο «εργαλείο» για τη δουλειά του, ένα νέο πεδίο δράσης και μια γοητευτική πρόκληση. Κατανοώντας τις δυνατότητες του εργαλείου αυτού και αξιολογώντας τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του θα πρέπει να αποφασίσει το πεδίο, την έκταση και τον τρόπο με τον οποίο θα το χρησιμοποιήσει (Δημητρόπουλος, 2006).

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα http://www.e-psychology.gr/, Σεπτέμβριος, 2010

Aπαραίτητος όσο ποτέ ο επαγγελματικός επαναπροσανατολισμός!

Aπαραίτητος όσο ποτέ ο επαγγελματικός επαναπροσανατολισμός ...

Καταλυτικός ο ρόλος του προς όφελος των επιχειρήσεων αλλά και των εργαζομένων
Tης Χριστινας Δαμουλιανου / xd@kathimerini. gr

«Αυτός που σήμερα θα επενδύσει στο ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να προσελκύσει πολύ καλούς ανθρώπους. Αλλάζουν πολλά πράγματα. Αρα και η μορφή της εργασίας. Ενώ η διά βίου εργασία τείνει να εξαλειφθεί. Μιλάμε για σύνθετους ρόλους. Και είναι αυτονόητο πως η έμφαση δίδεται στις πωλήσεις. Αρα τα στελέχη, σε όποια θέση και αν εργάζονται, πρέπει να έχουν “sales culture”. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να συνειδητοποιηθεί από όλους. Συμβαίνει επίσης και το εξής παράδοξο: παρά την πληθώρα προσφοράς εργασίας, οι εταιρείες δεν βρίσκουν τα στελέχη που θέλουν».

Για το πλήρες κείμενο πατήστε εδώ

Συζυγική Εξουθένωση: Πώς την αντιλαμβανόμαστε και πώς την προλαμβάνουμε;

Tα συμπτώματα της συζυγικής εξουθένωσης γίνονται αντιληπτά σε σωματικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο (Pines, 1996).

• Σωματική Κόπωση

Η σωματική κόπωση που προκαλείται από την εξουθένωση των ζευγαριών εμφανίζεται ως μία χρόνια κόπωση που δεν ανακουφίζεται από τον ύπνο. Τα θύματα της εξουθένωσης ξυπνούν κουρασμένα, έχουν προβλήματα στο στομάχι και κυρίως στον ύπνο. Συχνά δεν μπορούν να κοιμηθούν ενώ όταν τελικά το κατορθώσουν, καταδιώκονται από εφιάλτες.

• Συναισθηματική Κόπωση

Τα ζευγάρια που βιώνουν συζυγική εξουθένωση αισθάνονται συναισθηματική απογοήτευση και είναι πεπεισμένοι ότι δεν υπάρχει ελπίδα για αυτούς ή τη σχέση τους. Η ζωή τους μοιάζει να μην έχει νόημα και συνοδεύεται συχνά από κατάθλιψη με αποτέλεσμα να τους απομένει ελάχιστη ενέργεια για τη δουλειά και τα παιδιά. Παρόλο που υπάρχουν αυτά τα προβλήματα , δεν έχουν τη δύναμη να αλλάξουν την κατάσταση και έχουν παραιτηθεί από την ιδέα να αλλάξουν το σύντροφό τους ή τον εαυτό τους. Δεν ελπίζουν στην αλλαγή και σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγηθούν σε τάσεις αυτοκτονίας.

• Πνευματική Κόπωση
Η πνευματική κόπωση εκδηλώνεται με μειωμένη αυτογνωσία και μία αρνητική διάθεση απέναντι σε οτιδήποτε αφορά στη σχέση και ειδικότερα στο σύντροφο. Όταν αρχίζει η φθορά της σχέσης, οι δύο σύντροφοι αποκτούν μια οδυνηρή συνείδηση όλων των μικρών πραγμάτων που κάνει ο άλλος και που τους ενοχλούν. Η υπομονή τους σε τέτοιες συμπεριφορές εξαντλείται. Ωστόσο, η απογοήτευση δεν περιορίζεται στο σύντροφο αλλά αφορά και στον εαυτό τους. Υπάρχει ένα έντονο συναίσθημα προσωπικής αποτυχίας, της αποτυχίας να διατηρήσουν τη σχέση τους.

Ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να προλάβουν τη φθορά στη σχχέση των ζευγαριών είναι:
• Εύρος Διαφορετικότητας: Όσο μεγαλύτερο εύρος διαφορετικότητας υπάρχει σε μία σχέση τόσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο της φθοράς. Η διαφορετικότητα βρίσκεται μεταξύ υπερφόρτισης και ανίας. Στην περίπτωση της υπερφόρτισης το άτομο διακρίνει μεγάλο εύρος διαφορετικότητας σε σχέση με το σύντροφό του, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει άγχος και πίεση ενώ τα πολύ χαμηλά επίπεδα διαφορετικότητας τα βιώνει ως ανία και ενόχληση. Το βέλτιστο επίπεδο διαφέρει από άτομο σε άτομο και απαιτεί διαρκή τόνωση (Duffy, 1962). Ο τρόπος που τα ζευγάρια εισάγουν τη διαφορετικότητα στη σχέση τους διαφέρει όσο και τα ζευγάρια. Οποιαδήποτε μορφή κι αν έχει η διαφορετικότητα των συντρόφων είναι βέβαιο ότι κάνει τη ζωή του ζευγαριού πιο ενδιαφέρουσα με αποτέλεσμα να αυξάνεται η συναισθηματική διέγερση και να ανανεώνεται η σχέση.


• Εκτίμηση: Όπως αποδεικνύεται, η εκτίμηση προστατεύει τους συντρόφους από την εξουθένωση. Η αίσθηση εκτίμησης και αναγνώρισης κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται καλά ενώ η αχαριστία να αισθάνονται άσχημα με τον εαυτό τους και θυμό και αγανάκτηση για το πρόσωπο που τους επικρίνει. Οι περισσότεροι διαθέτουν την ικανότητα να συμπεριφερθούν με τρόπο θερμό ή ψυχρό, ευχάριστο ή ενοχλητικό. Όταν οι άλλοι μας αντιμετωπίζουν ζεστά και χαριτωμένα, αυτό από μόνο του, μας κάνει περισσότερο ζεστούς και ευχάριστους μέσα από τη δύναμη της αυτοεκπληρούμενης προφητείας (Snyder, 1979). Στο σύστημα του ζευγαριού όσο περισσότερη αναγνώριση προσφέρουν οι σύντροφοι μεταξύ τους, τόσο πιο ανταποδοτικό είναι το σύστημα αυξάνοντας έτσι αυτό που τελικά προσλαμβάνει ο κάθε ένας σύντροφος.

• Ευκαιρίες για Αυτοπραγμάτωση: Όσο περισσότερες ευκαιρίες για αυτοπραγμάτωση και προσωπική ανάπτυξη προσφέρει ένα περιβάλλον σε ένα ζευγάρι τόσο λιγότερες είναι και οι πιθανότητες της συζυγικής εξουθένωσης. Κατά τον Maslow (1962), το άτομο διαθέτει ως βασικό ανθρώπινο κίνητρο μία εσωτερική δύναμη προς την πραγμάτωση των ανθρώπινων δυνατοτήτων του. Ο Carl Rogers αναφέρει ότι «σε κάθε οργανισμό συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου, υπάρχει μια εσωτερική ροπή προς μια εποικοδομητική πραγμάτωση των έμφυτων δυνατοτήτων του, μια φυσική τάση προς την ανάπτυξη» (Rogers, 1961). Αξίζει να σημειωθεί ότι η αυτοπραγμάτωση περιλαμβάνει τη συνεχή αλλαγή και ανάπτυξη, η οποία σε ορισμένους ανθρώπους μπορεί να προξενήσει άγχος. Προϋποθέτει άνοιγμα σε νέες εμπειρίες με ένα θετικό, δραστήριο και δημιουργικό τρόπο.

Πέρα από τα παραπάνω περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά που θωρακίζουν το ζευγάρι κατά της φθοράς, σημαντικά είναι οι οικογενειακές σχέσεις, οι φίλοι και συνεργάτες, η υποστήριξη στις δυσκολίες, η αυτονομία και μία οικία που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις των συντρόφων. Ενώ η διαφορετικότητα και η αυτοπραγμάτωση βοηθούν στη διατήρηση της συναισθηματικής διέγερσης, η εκτίμηση και η υποστήριξη δυναμώνουν την αφοσίωση.

Οι Φιλίες κατά την Εφηβεία

Οι δεσμοί με τους γονείς αντικαθίστανται από δεσμούς με συνομήλικους

- Διπλάσιο χρόνο με φίλους σε σύγκριση με γονείς και άλλους ενήλικες
- Εφηβικές ομάδες: λιγότερη καθοδήγηση και έλεγχος από ενήλικες, παρέες από πολλές γειτονιές
- Αναζήτηση ατόμων του αντίθετου φύλου
- Οι φιλίες εξιδανικεύονται και αποκτούν μεγάλη συναισθηματική αξία

Προσφέρουν στον έφηβο νέες ταυτίσεις, νέες αξίες, νέες αντιλήψεις που πρέπει να ασπαστεί προκειμένου να γίνει αποδεκτός                                                                                             

Μέσα από τις φιλίες ο έφηβος:
1. Ρυθμίζει το άγχος του
2. Εξωτερικεύει τις εντάσεις και τις ανησυχίες του
3. Αποκτά καινούρια πρότυπα συμπεριφοράς και δοκιμάζει νέες συμπεριφορές
4. Αποδέχεται την στάση ζωής της ομάδας και απορρίπτει αυτή των ενηλίκων
5. Βρίσκει είδωλα προς μίμηση
6. Αποκτά προσωρινή ταυτότητα έως ότου αποκτήσει μια πιο σταθερή αίσθηση του Εαυτού του

                                                                                                                              (Ιωαννίδης 1990)

Θετική επίδραση:

•  Κοινωνική ανάπτυξη
•  Ανάπτυξη προσωπικότητας εφήβου
•  Λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολείο
•  Μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην κοινωνική τους αποδοχή
• Λιγότερη μοναξιά

Ενώ:
 Δυσκολία δημιουργίας φιλικών σχέσεων κατά την εφηβεία

• Εφηβική κατάθλιψη
• Κακή κοινωνική προσαρμογή

                                                                                                          (Berndt & Savin-Williams, 1993)

Η σημασία της θετικής Αυτοαντίληψης!

H αυτοαντίληψη (self-perception) αποτελεί ένα είδος αξιολόγησης που κάνει - και συνήθως διατηρεί - το άτομο για τον εαυτό του. Εκφράζει την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία του προς τον εαυτό του και φανερώνει το βαθμό στον οποίο το άτομο πιστεύει ότι είναι ικανό, σημαντικό, επιτυχημένο και αξιόλογο.

Η αυτοαντίληψη είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της αυτογνωσίας, η οποία αναφέρεται στη βαθύτερη γνώση και ρεαλιστική αντίληψη του εαυτού μας, καθώς και στην επίγνωση του συνολικού τρόπου αντίδρασής μας στις διάφορες καταστάσεις (Φλουρής, 1981). Με άλλα λόγια, η αυτογνωσία αφορά στα βαθύτερα και ιδιαίτερα αντικειμενικά γνωρίσματα της προσωπικότητάς μας, την ψυχοσυναισθηματική μας υπόσταση, αλλά και τις βαθύτερες επιθυμίες μας. Ποιος πραγματικά είμαι; Πόσο προσωπικές είναι οι αξίες μου; Πώς μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου; Στη βιβλιογραφία, ο όρος «αυτοεκτίμηση» χρησιμοποιείται συχνά ως ταυτόσημος με την έννοια της αυτοαξιολόγησης που κάνει το άτομο για τον εαυτό του. Με άλλα λόγια, η αυτοεκτίμηση είναι μια θετική ή αρνητική στάση προς τον εαυτό. Δείχνει ότι το άτομο αισθάνεται πως αξίζει ως πρόσωπο, σέβεται τον εαυτό του για αυτό που είναι και δεν τον καταδικάζει για ό,τι δεν είναι. Γενικότερα, σκέφτεται θετικά για τον εαυτό του. Αντίθετα, η έλλειψη αυτοεκτίμησης ή η χαμηλή αυτοεκτίμηση, σημαίνει αρνητική αυτοαξιολόγηση και, συχνά, αυτοαπόρριψη (Κοσμίδου-Hardy,1991).

Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από μια θετική αυτοαντίληψη, γιατί θετική αυτοαντίληψη σημαίνει θετική στάση, θετική προδιάθεση προς τον εαυτό αλλά και προς τη ζωή γενικότερα (Argyle 1981, Rogers 1981). Θετική διάθεση σημαίνει θετική προσέγγιση, σημαίνει συμμετοχή, σημαίνει προσπάθεια που θα οδηγήσει κάποτε στην «αυτοπραγμάτωση» (Maslow 1970, Rogers 1981). Η θετική αυτοαντίληψη συνεπάγεται και υψηλό βαθμό αυτοεκτίμησης και μας οδηγεί στο να επιμένουμε για την κατάκτηση των στόχων μας παρά τις δυσκολίες, να αναπτύσσουμε τις δυνατότητες μας και να διορθώνουμε τα λάθη μας. Παράλληλα, δεν καθοδηγούμαστε πλήρως από τις προσδοκίες των άλλων ούτε και αμφισβητούμε την προσωπική μας αξία στην περίπτωση που τα σχόλια των άλλων δεν είναι ευνοϊκά. Αντίθετα, «ξεχνούμε» ευκολότερα μια εμπειρία που σχετίζεται με αποτυχία και προστατεύουμε τον εαυτό μας από την αρνητική αυτοαξιολόγηση. (Κοσμίδου-Hardy, 1991). Αν προσπαθούσε κανείς να αναζητήσει τις αιτίες που οδηγούν τα άτομα στην αποτυχία, στην άρνηση και πολλές φορές σε ψυχιατρικά ιδρύματα, θα διαπίστωνε ότι πολλά από τα άτομα αυτά απέτυχαν να χτίσουν μια θετική αυτοεικόνα, είναι άτομα που αποθαρρύνθηκαν γρήγορα και που ο «εαυτός» τους τα πρόδωσε σε κρίσιμα σημεία. Αντίθετα, τα επιτυχημένα άτομα χαρακτηρίζονται από ιδιότητες που αντανακλούν μια θετική αυτοαντίληψη.

Σχέση Επαγγελματικής & Συζυγικής Εξουθένωσης: Μύθος ή Πραγματικότητα;

Η επαγγελματική εξουθένωση (career burnout) αποτελεί μία κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξουθένωσης που προκύπτει από τη μακρόχρονη εμπλοκή του ατόμου σε συνθήκες εργασίας που είναι συναισθηματικά απαιτητικές (Maslach & Jackson, 1986). Από την άλλη, η συζυγική εξουθένωση (couple burnout) προκαλείται όταν οι αρχικές προσδοκίες των συντρόφων από τη σχέση τους έρχονται σε αντίφαση με την πραγματικότητα, γεγονός που τους προκαλεί άγχος και απογοήτευση. Η φθορά αυτή αποτελεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση και συμβαίνει σε άτομα τα οποία περιμένουν ότι η σχέση θα δώσει νόημα στη ζωή τους. Συνδέεται με σωματική, συναισθηματική και πνευματική κόπωση του ζευγαριού και η σχέση συχνά κινδυνεύει να διαλυθεί (Pines, 2006).

Όπως προκύπτει από τα ερευνητικά δεδομένα, η εξουθένωση στο ζευγάρι συνδέεται με την εξουθένωση που βιώνουν οι σύντροφοι στη δουλειά τους (Antoniou & Cooper, 2005˙ Hazan & Shaver, 1990). Αρκεί να σκεφτεί κανείς τις ώρες που διαθέτει ο σύγχρονος άνθρωπος στην εργασία και την ενέργεια που απαιτείται να καταναλώσει για την επίτευξη των επαγγελματικών του στόχων, για να αντιληφθεί τη σύγκρουση που μπορεί να βιώσει όταν χρειάζεται να ισορροπήσει τις απαιτήσεις αυτές με την οικογένειά του. Σε ό,τι αφορά τη σχέση του ζευγαριού, η πολύωρη ενασχόληση των συντρόφων με το επάγγελμά τους, μειώνει τη συναισθηματική τους διέγερση και τη μεταξύ τους επικοινωνία.

Σύμφωνα με την Pines (1996), η συζυγική και η επαγγελματική εξουθένωση συνδέονται μεταξύ τους και επηρεάζουν η μία την άλλη. Όταν το άτομο βιώνει εξουθένωση στην εργασία, συχνά απομονώνεται, χάνει την εμπιστοσύνη του στους συναδέλφους και έχει υπέρμετρες απαιτήσεις από το σύντροφό του, γεγονός που προκαλεί συγκρούσεις στη σχέση. Τα συναισθήματα της απογοήτευσης μεταφέρονται στο γάμο αλλά και αντίστροφα. Επομένως, οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο γάμο τους, είναι πιθανόν να επενδύουν πολύ χρόνο και ενέργεια στη δουλειά, βρίσκοντάς την σαν μια διέξοδο στα προσωπικά τους προβλήματα, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται πλήρως αν τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περίμεναν και η οικογένεια δεν μπορεί να τους στηρίξει.

Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα έρευνας που διεξήχθη σε 190 Έλληνες εργαζόμενους (Σωτηράκη & Αντωνίου, υπό δημοσίευση) , ηλικίας από 20 έως 64 ετών, όπου προέκυψε ότι οι συμμετέχοντες που κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλής συζυγικής εξουθένωσης εμφάνισαν τον υψηλότερο μέσο όρο σε όλους τους παράγοντες της επαγγελματικής εξουθένωσης, ενώ τα άτομα χαμηλής συζυγικής εξουθένωσης φάνηκε ότι ήταν λιγότερο εξουθενωμένοι επαγγελματικά, καθώς εμφάνισαν το χαμηλότερο μέσο όρο. Τα ευρήματα επιβεβαίωσαν την αρχική υπόθεση της έρευνας, γεννώντας προβληματισμούς σχετικά με την ετοιμότητα των εργαζόμενων και των εργοδοτών να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα.

Το Φαινόμενο της «Γυάλινης Οροφής»

Ο όρος «γυάλινη οροφή» (glass ceiling) υιοθετήθηκε το 1986 από δημοσιογράφους της εφημερίδας Wall Street Journal με στόχο να περιγράψουν τα τεχνητά ή αόρατα εμπόδια (βασισμένα σε απόψεις και προκαταλήψεις) που επιβραδύνουν ή σταματούν την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών στις ανώτερες και ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας των επιχειρήσεων. Ο υπολογισμός του εύρους της «γυάλινης οροφής» αποτυπώνει το βαθμό δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες προκειμένου να καταφέρουν να προωθήσουν την καριέρα τους σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά των ανδρών συναδέλφων τους (Ντερμανάκης, 2004a).

Το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» είναι υπαρκτό σε όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΘΙ, στις επιχειρήσεις με περισσότερους από δέκα απασχολούμενους, η συμμετοχή των γυναικών στη συνολική απασχόληση φτάνει το 36,1%, αλλά μόλις το 17,7% στις ανώτατες μισθολογικά- ιεραρχικά θέσεις εργασίας (θέσεις εργασίας που ανήκουν στο ανώτερο 10% της μισθολογικής κλίμακας των επιχειρήσεων) και το 25,4% στις ανώτερες μισθολογικά- ιεραρχικά θέσεις εργασίας (θέσεις εργασίας που ανήκουν στο δεύτερο ανώτερο 10% της μισθολογικής κλίμακας των επιχειρήσεων). Έτσι, ο γενικός δείκτης της «γυάλινης οροφής» έχει τιμή 2, και αντίστοιχα, ο ειδικός δείκτης της «γυάλινης οροφής» ή δείκτης της «γυάλινης οροφής» των ανωτέρων στελεχών φτάνει περίπου στο 1,4 , γεγονός που υποδηλώνει ότι η συμμετοχή των γυναικών στις ανώτατες μισθολογικά-ιεραρχικά θέσεις εργασίας των επιχειρήσεων καλύπτει μόλις το 49% των ανώτατων θέσεων εργασίας από αυτές που τους αναλογούν βάσει της συμμετοχής τους στη συνολική απασχόληση των επιχειρήσεων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το εύρος της «γυάλινης οροφής» εμφανίζεται να αυξάνεται όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της επιχείρησης. Πιο συγκεκριμένα, στις μικρότερες επιχειρήσεις (10-49 απασχολούμενοι) η συμμετοχή των γυναικών στις ανώτατες θέσεις εργασίας καλύπτει περίπου το 58% των ανώτατων θέσεων εργασίας που τους αναλογούν με βάση τη συμμετοχή τους στη συνολική απασχόληση των επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, ως κριτήριο της δυνατότητας επαγγελματικής ανέλιξης των ανωτέρων στελεχών σε ανώτατες θέσεις εργασίας, φαίνεται ότι η συμμετοχή των γυναικών καλύπτει μόνο το 70% των ανώτατων θέσεων εργασίας που τους αναλογούν σε σχέση με τη συμμετοχή τους στις ανώτερες θέσεις εργασίας των επιχειρήσεων.

Στις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις (50-99 απασχολούμενοι) το φαινόμενο της γυάλινης οροφής διευρύνεται ακόμη περισσότερο, δεδομένου ότι οι γυναίκες καλύπτουν μόλις το 51% των ανώτατων θέσεων εργασίας που τους αναλογούν. Ωστόσο, συγκριτικά ευνοϊκότερες είναι οι προοπτικές ανέλιξής των ανώτερων στελεχών, καθώς από το σύνολο των ανώτατων θέσεων που τους αναλογούν καλύπτουν περίπου το 80%. Τέλος, στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις (+100 απασχολούμενοι) οι δυσκολίες των γυναικών εντείνονται σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, καθώς τα αντίστοιχα ποσοστά είναι μόλις 30% και 54%.