Ψυχοσωματικά συμπτώματα: Ακούγοντας τα μηνύματα που μας στέλνει το σώμα μας...

Υπάρχουν πολλών ειδών ψυχοσωματικές διαταραχές. Ακόμα και μία γρίπη έχει την ψυχοσωματική της πλευρά. Ο Hans Selye (ο επινοητής της λέξης stress) έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο "το στρες και το συνηθισμένο κρυολόγημα". Ο Selye ισχυρίζεται ότι αν είμαστε κάτω από στρες για πολύ καιρό κρυολογούμε (και γενικά αρρωσταίνουμε) πιο εύκολα. Το ερώτημα είναι: Γιατί ο ένας παθαίνει ημικρανίες, ο άλλος έλκος στομάχου και ο τρίτoς δερματικά;

Ημικρανίες

Στα πρισσότερα άτομα που υποφέρουν από ψυχοσωματικές ημικρανίες εντοπίζουμε μερικά κοινά χαρακτηριστικά: οι άνθρωποι αυτοί είναι μαγνήτες ευθυνων. Παίρνουν την πρωτοβουλία να αναλάβουν ευθύνες χωρίς να τους το έχει ζητήσει κανείς. Πιστεύουν ότι, για να είναι αγαπητοί, πρέπει και κάτι να προσφέρουν. Επωμίζονται το ρόλο του σωτήρα και νιώθουν υπεύθυνοι για τους πάντες και τα πάντα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό που έχουν είναι ότι διακατέχονται από μία τελειομανία.

Ιδιοπαθής υπέρταση

Το ένα χαρακτηριστικό που συναντάμε σε ανθρώπους με ιδιοπαθή υπέρταση είναι ότι απωθούν τα συναισθήματά τους. Παράλληλα, αν νιώθουν κάτι έντονο, δεν το εκτονώνουν. Θυμώνουν εύκολα, αλλά δεν το δείχνουν. Αυτό συμβαίνει για τον εξής λόγο: οι άνθρωποι αυτοί θέλουν να ξεχωρίζουν και να διακρίνονται από τους άλλους. Ταυτόχρονα, δεν αντέχουν τον ανταγωνισμό και τις συγκρούσεις. Με άλλα λόγια, ενώ είναι από τη φύση τους συγκεντρωτικοί και θέλουν να ασκούν έλεγχο στο περιβάλλον τους, ταυτόχρονα έχουν δημοκρατικές απόψεις. Το αποτέλεσμα είναι να μπλοκάρουν ντις συναισθηματικές τους αντιδράσεις. Ένα ακόμα στοιχείο που έχουν αυτοί οι άνθρωποι είναι ότι απειλούνται εύκολα. Αισθάνονται ότι χρειάζεται να βρίσκονται διαρκώς σε μία κατάσταση εγρήγορσης, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το απρόβλεπτο. Η συνέπεια όλων αυτών των χαρακτηριστικών είναι να δέχονται συνεχώς πίεση την οποία δεν εκτονώνουν, με αποτέλεσμα να τους ανεβαίνει η …πίεση.

Δερματικές διαταραχές

Οι δερματικές διαταραχές που έχουν κάποιο ψυχολογικό ενδιαφέρον είναι το έκζεμα, η νευροδερματίτιδα, η ψωρίαση και μερικές άλλες. Σύμφωνα με τον Αμερινακό ψυχολόγο William Schutz, το δέρμα είναι αυτό που μας διαχωρίζει από το υπόλοιπο περιβάλλον. Το δέρμα είναι το όριο. Τα άτομα που έχουν ψυχοσωματικές διαταραχές στο δέρμα μπορούν να διακριθούν σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη είναι οι άνθρωποι που υποφέρουν από προσωπικό άγχος. Δηλαδή, ερχόμαστε πάλι στην αδυναμία εκτόνωσης συναισθημάτων. Δεν μπορούν να εκτονώσουν τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται από τις πιέσεις που δέχονται. Η εκτόνωση αυτή γίνεται μέσα από το δέρμα τους. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που βιώνουν ένα διαπροσωπικό στρες το οποίο τους δημιουργεί άγχος. Δεν επιθυμούν την κοντινή σωματική επαφή. Γι’αυτόν το λόγο το δέρμα τους γίνεται έτσι, ώστε να αποθαρρύνει τους άλλους να πλησιάσουν.

Στομαχικές διαταραχές

Οι άνθρωποι που εμφανίζουν έλκος στομάχου ανησυχούν πιο συχνά απ’ότι οι υπόλοιποι. Το ζευγάρι Wolff, ύστερα από κλινικές έρευνες, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έχουν έλκος στομάχου όταν ανησυχούν κάνουν πέψη. Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι αρχίζουν να εκκρίνουν στο στομάχι τους υδροχλωρικό οξύ χωρίς μέσα στο στομάχι τους να υπάρχει τίποτα! Οι άνθρωποι αυτοί επειδή δεν μπορούν να χωνέψουν ορισμένα πράγματα που γίνονται γύρω τους αποφασίζουν να χωνέψουν…το στομάχι τους. Ένα δεύτερο στοιχείο που εντοπίζουμε συχνά σε ανθρώπους με έλκος του στομάχου είναι μία εσωτερική σύγκρουση. Ένα κομμάτι τους επιθυμεί την ανθρώπινη επαφή και όταν δεν την έχει αισθάνεται μοναξιά. Ένα άλλο κομμάτι φοβάται αυτή την ανθρώπινη επαφή, γιατί φοβάται τη συναισθηματική εξάρτηση. Έτσι, βρίσκονται σε μία εσωτερική μάχη ανάμεσα στην ανάγκη συναισθηματικής επαφής και το φόβο της εξάρτησης.

Εντερικές διαταραχές

Οι περισσότεροι ερευνητές συνδέουν τις ψυχοσωματικές εντερικές διαταραχές με το συναίσθημα του φόβου. Άλλωστε οι εκφράσεις «τα κανα πάνω μου» και «μου πήγε να» είναι γνωστές στον καθένα. Φαίνεται πως οι άνθρωποι αυτοί όταν φοβηθούν, δυσκολεύονται να παραδεχτούν το φόβο τους και να ζητήσουν βοήθεια . Έτσι, αντιδρούν τα έντερά τους.

Αρθρίτιδα

Στην αρθρίτιδα το αμυντικό μας σύστημα «τρελαίνεται» και αρχίζει να τα βάζει με τα υγιή κύτταρα. Έχει μάλιστα μία αδυναμία να πηγαίνει στις αρθρώσεις και να κατατρώει τους χόνδρους. Είναι άτομα που σαμποτάρουν συνέχεια τον εαυτό τους. Μπορεί να αγωνίζονται μία ζωή για κάτι, αλλά λίγο πριν την επίτευξη του στόχου τους κάνουν μία κίνηση η οποία τα ακυρώνει όλα. Ένα άλλο ψυχολογικό χαρακτηριστικό που συναντάμε στους ανθρώπους με αρθρίτιδα είναι μία ηθική δυσκαμψία. Εδώ πάλι υπάρχει το σωματικό παράλληλο: όπως είναι δύσκαμπτο το σώμα τους, έτσι είναι και οι απόψεις τους. Τους είναι δύσκολο να αντιληφθούν τα πράγματα σε τόνους του γκρίζου. Τις περισσότερες φορές είναι άνθρωποι του «όλα ή τίποτα» ή «μαύρο-άσπρο». Χαρακτηρίζονται, δηλαδή, από μία διχοτομημένη σκέψη.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιώργου Πιντέρη «Χαρά: η καλύτερη θεραπεία. Με ποιους τρόπους η καλή διάθεση μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε τα ψυχοσωματικά προβλήματά μας», εκδόσεις Ψυχογιός.