Τα Ψυχολογικά Σκαμπανεβάσματα της Ανεργίας

Σοκ! Ανακούφιση! Λύπη! Ενθουσιασμός! Απογοήτευση! Έλλειψη ενέργειας! Απελπισία! Αποφασιστικότητα! Οι άνθρωποι νιώθουν πολλά διαφορετικά συναισθήματα όταν μένουν χωρίς δουλειά. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τον τρόπο που έχει χάσει τη δουλειά του, το διάστημα της ανεργίας, την οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζει κλπ. Στην πλειοψηφία τους όμως, οι άνεργοι βρίσκονται σε ένα κυκεώνα συναισθημάτων με πολλά σκαμπανεβάσματα που δεν τους αφήνει να ισορροπήσουν και να νιώσουν δυνατοί να ανταπεξέλθουν.   

Ξεκινώντας με το κομμάτι της απώλειας της εργασίας και τα συναισθήματα που το συνοδεύουν, είναι γεγονός ότι τα άτομα που χάνουν σήμερα τη δουλειά τους συχνά τη χάνουν χωρίς να φταίνε οι ίδιοι αλλά κατά κάποιο τρόπο είναι θύματα τεχνολογικών αλλαγών και δύσκολων οικονομικών καταστάσεων. Παρόλα αυτά, πολλοί κατηγορούν τους εαυτούς τους και αναρωτιούνται «Γιατί εμένα; Τι έκανα λάθος;». Η απώλεια εργασίας αφήνει βαθιά πληγή, ειδικά αν κάποιος εργαζόταν σε κάτι που του άρεσε και για αρκετό διάστημα. Τα αρνητικά συναισθήματα που έρχονται πρώτα συνήθως διαδέχεται μία περίοδος αποδοχής και αποφασιστικότητας για ενασχόληση με τη διαδικασία της αναζήτησης εργασίας. Αυτά τα δύο βήματα είναι παρόμοια με τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν χάνουμε κάποιο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή μας (π.χ. ένα αγαπημένο μας πρόσωπο ή κάτι που μας ήταν πολύ αγαπητό). «Όταν έφυγα τελικά, ένιωσα καλά, ελεύθερος…Ήμουν αρκετά ενθουσιασμένος επειδή έφυγα».  Μερικές φορές όταν τα άτομα έχουν λάβει προειδοποίηση πριν φύγουν, οι αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις βιώνονται όσο ακόμα εργάζονται. Έτσι, όταν τελειώνει πραγματικά η δουλειά τους, αρχικά υπάρχει μία αίσθηση ανακούφισης περισσότερο παρά ανησυχία για την ανεργία.

Πολλοί νέοι περιμένουν ότι θα υπάρχει δουλειά γι’αυτούς αμέσως μετά τις σπουδές. Όταν βρίσκουν λίγες ή καθόλου εργασιακές προοπτικές, το αποτέλεσμα είναι συναισθήματα πικρίας και απογοήτευσης. Επίσης νιώθουν ότι θα μπορούσαν και να μην προσπαθούν να βρουν δουλειά αφού δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι εκεί έξω γι’αυτούς έτσι κι αλλιώς. Νιώθουν μόνοι, απογοητευμένοι και σχεδόν θυμωμένοι με τον κόσμο.

Και αφού περιγράψαμε  τα συναισθήματα της απώλειας της εργασίας, ας δούμε τι γίνεται στο στάδιο της αναζήτησης μίας νέας δουλειάς. Μερικοί λένε ότι «η αναζήτηση εργασίας είναι δουλειά». Αν ισχύει αυτό, τότε πρέπει να είναι από τις πιο δύσκολες δουλειές που υπάρχουν. Τα συναισθήματα αυτής της περιόδου αντανακλούν τις γρήγορες αλλαγές που βιώνουν τα άτομα καθώς τον ενθουσιασμό μίας νέας δουλειάς διαδέχεται η αποθάρρυνση όταν δεν τα καταφέρνουν. Κατά τη διάρκεια της αναζήτησης, η αλλαγή διαθέσεων μας κάνει να νιώθουμε ότι χάνουμε τον έλεγχο των συναισθημάτων και των σκέψεών μας. Μπορεί να βάζουμε ξαφνικά τα κλάματα ή να αισθανόμαστε άσχημα για τον εαυτό μας. Αποτέλεσμα της μακρόχρονης ανεργίας μπορεί να είναι συναισθήματα μοναξιάς, απελπισίας και αποθάρρυνσης. Οι άνθρωποι αρχίζουν να χάνουν την αυτοπεποίθηση τους και αναρωτιούνται αν κάτι δεν πάει καλά με τους ίδιους.  

Όλα αυτά τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα είναι αναμενόμενα αν αναλογιστεί κανείς τις βασικές ανάγκες που καλύπτει η εργασία:

• Χρήματα. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τα συναισθήματα φόβου και απογοήτευσης που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της έλλειψης χρημάτων. Μέσω της δουλειάς εξασφαλίζουμε το φαγητό, το ρουχισμό, τη μεταφορά, τη στέγη μας κ.ά. Τα χρήματα μας παρέχουν μία αίσθηση ότι έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας.
• Κόσμος. Η δουλειά δίνει την αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου. Χωρίς αυτήν νιώθουμε μόνοι, άδειοι, απόμακροι. Για να γεμίσουμε αυτό το κενό θα χρειαστεί να στραφούμε περισσότερο στην οικογένεια και τους φίλους. Ωστόσο αυτό δεν είναι εύκολο πάντοτε καθώς η ανεργία μπορεί να επηρεάσει αυτές τις σχέσεις.
• Σκοπός. Η εργασία δίνει στους ανθρώπους την αίσθηση ότι αξίζουν. Υπάρχει ένας σκοπός στη ζωή και μία αίσθηση ότι είναι χρήσιμοι.
• Ρουτίνα. Η εργασία παρέχει μία δομή και μία τάξη στη ζωή. Μας δίνει μία καθημερινή ρουτίνα. Όταν είμαστε άνεργοι, νιώθουμε χαμένοι και αποδιοργανωμένοι σαν να έχουμε χάσει την άγκυρά μας.

Η ανεργία πραγματικά δημιουργεί μία αίσθηση συναισθηματικού σκαμπανεβάσματος, αλλά μπορούμε να αντισταθούμε και να έχουμε τον έλεγχο, βρίσκοντας το ρυθμό μας και κάνοντας πράγματα που θα μας κάνουν να νιώθουμε χρήσιμοι. Για να το πετύχουμε αυτό θα χρειαστεί αρχικά να καταλάβουμε και να δεχτούμε τον τρόπο με τον οποίο το άγχος της ανεργίας επηρεάζει εμάς και τις σχέσεις μας με τους άλλους. Η επικοινωνία και το μοίρασμα των συναισθημάτων μας με την οικογένεια και τους φίλους μπορεί να μας προσφέρουν ανακούφιση και αισιοδοξία. Επίσης, η επαφή μας με άλλους ανέργους μας δίνει τη δυνατότητα να μιλήσουμε με κάποιον που μπορεί να μας καταλάβει γιατί το έχει περάσει και ο ίδιος και μας προσφέρει πολύτιμη υποστήριξη.

Αν μέχρι τώρα αφήναμε την εργασία μας να μας λέει τι αξίζουμε, ήρθε η στιγμή να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι παραμένουμε αξιόλογοι ακόμα και αν  δεν έχουμε δουλειά και να ασχοληθούμε με δραστηριότητες που μας αρέσουν και μας βοηθούν να νιώθουμε καλά.  Σίγουρα οι δύσκολες στιγμές της ανεργίας είναι πολλές ωστόσο μέσα από αυτά τα «πάνω» και τα «κάτω» αποκτούμε εμπειρία και αυτοπεποίθηση ότι θα καταφέρουμε να τις χειριστούμε και να βγούμε από την ανεργία πιο έτοιμοι και αποφασισμένοι να αδράξουμε τις ευκαιρίες που μας ταιριάζουν.

Το άρθρο δημιοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα http://www.chiospress.gr 08/11/2013